“ေန႔စဥ္ေသာက္ေဆးကဒ္ အေၾကာင္း”
(Combined oral contraceptive)
၁။ အဲဒါ ဘာလဲ
ေန႔စဥ္ေသာက္ရတဲ့ ေဟာ္မုန္းႏွစ္မ်ိဳးပါ ေသာက္ေဆးကဒ္ၿဖစ္ပါတယ္။ (ပရုိဂ်က္စတင္ ေဟာ္မုန္းတစ္မ်ိဳးတည္းသာ ပါ၀င္တဲ့ ေဆးကဒ္လည္း ရွိပါေသးတယ္၊ ေဆးကဒ္ခ်င္းတူေပမယ့္ သေဘာသဘာ၀ခ်င္း မတူပါဘူး၊ ခုေၿပာမယ့္ ေဟာ္မုန္းႏွစ္မ်ိဳးပါ ေဆးကဒ္ကေတာ့ ပုိၿပီး အသံုးမ်ားပါတယ္)
ေဆးကဒ္အမ်ားစုမွာ (၂၈)လံုး ပါ၀င္ပါတယ္။ ပထမ(၃)တန္း (၂၁လံုး)က ေဟာ္မုန္းပါ၀င္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးတန္း (၇)လံုးကေတာ့ သံဓါတ္အားေဆး၊ ဒါမွမဟုတ္ ဘာအာနိသင္မွ မရွိတဲ့ေဆးေတြ ၿဖစ္ပါတယ္။ ရာသီေပၚေစခ်င္တဲ့အတြက္ ေဟာ္မုန္းေဆးကို တစ္ပတ္အနားေပးလိုက္တဲ့ သေဘာပါ၊၊ အဒီအတန္းမွာ ရာသီေပၚလာပါလိမ့္မယ္။
၂။ အလုပ္လုပ္ပံု
ကုိယ္၀န္ရတယ္ဆုိတာ အမ်ိဳးသမီးခႏၶာကိုယ္ထဲက မမ်ိဳးဥနဲ႔ အမ်ိဳးသားဆီက သုက္ပုိးနဲ႔ ေပါင္းစပ္မိတဲ့အခါ ၿဖစ္လာတာပါ။ ဒီပစၥည္းေလးကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ မမ်ိဳးဥမေၾကြေအာင္ တားဆီးေပးပါတယ္။ ဒီေတာ့ သုက္ပုိးေတြ၀င္လာလည္း ကိုယ္၀န္မရႏုိ္င္ေတာ့ဘူးေပါ့။
၃။ ဘယ္လိုအသံုးၿပဳရတာလဲ
တစ္ေန႔တစ္လံုး ေသာက္ရပါတယ္၊ အခ်ိန္ကလည္း အၿမဲကြက္တိ မဟုတ္ေတာင္ မွန္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပံုမွန္လုပ္ေနက် အလုပ္တခုခုနဲ႔တြဲၿပီး မွတ္ထားေစခ်င္ပါတယ္။ ဥပမာ ညအိပ္တာနဲ႔ တြဲမွတ္ထားမယ္ဆုိရင္ အိ္ပ္ေတာ့မယ္ဆုိတာနဲ႔ ေဆးေသာက္ရဦးမွာပါလားလို႔ သတိရသြားမယ္၊ ည(၇)နာရီတုိင္း ေသာက္မယ္ဆုိတာက ေမ့သြားႏုိင္တာေပါ့။
အသံုးမၿပဳခင္ ကၽြမ္းက်င္တ့ဲ ဆရာ၀န္၊ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းနဲဲ႔ တုိင္ပင္ေဆြးေႏြးသင့္ပါတယ္။ ကုိယ္နဲ႔သင့္ေတာ္တယ္ဆုိမွ အသံုးၿပဳပါ။ ေနာက္ပုိင္းအသံုးၿပဳမႈေတြအတြက္ေတာ့ ေဆးခန္းကို ပံုမွန္သြားေနစရာ မလိုပါဘူး။
၄။ ထိေရာက္မႈ
ထိေရာက္မႈရွိတဲ့ သားဆက္ၿခားနည္းေတြထဲက တစ္ခု ၿဖစ္ပါတယ္။ မွန္မွန္ကန္ကန္ အသံုးၿပဳမယ္ဆိုရင္ အသံုးၿပဳၿပီး ပထမတစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ ကုိယ္၀န္ရႏႈန္းက အမ်ိဳးသမီးအေယာက္(၁၀၀)မွာ (၁)ေယာက္ေတာင္ မရွိဘဲ၊ ပံုမွန္သာအသံုးၿပဳမယ္ဆုိရင္ေတာ့ အေယာက္(၁၀၀)မွာ (၈)ေယာက္အထိ ကုိယ္၀န္ရႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီနည္းလမ္းကို ေရြးေတာ့မယ္ဆုိရင္ ကုိယ္ေန႔တုိင္းမွန္မွန္ ေဆးေသာက္ႏုိင္ရဲ႕လားဆုိတာ ေသခ်ာဖုိ႔ပါပဲ။
၅။ အားသာခ်က္ေတြက ဘာေတြလဲ
- အသံုးမၿပဳခင္ ဆရာ၀န္နဲ႔တုိ္င္ပင္ဖု႔ိ လို္ေပမယ့္ ပံုမွန္အသံုးၿပဳေနသူအတြက္ေတာ့ ေဆးခန္းအၿမဲသြားေနစရာ မလိုပါဘူး။ အိမ္ေထာင္မက်ေသးေပမယ့္ ပံုမွန္လိင္ဆက္္ဆံမႈရွိေနတဲ့ မိန္းကေလးေတြ၊ အိမ္ေထာင္သည္ဆုိေပမယ့္ လူမသိေစခ်င္သူေတြ သံုးရင္အဆင္ေၿပပါတယ္။ ရက္ရွည္ခရီးသြားမယ္ဆုိလည္း ေဆးကဒ္ေတြ ၀ယ္သြားလုိက္ရံုပဲ၊ ဟုိေရာက္လို႔ ေဆးထိုးေပးမယ့္ေနရာ လိုက္ရွာေနရတာမ်ိဳးေတြ မရွိဘူး။
- တစ္လတစ္ခါ ေဆးကဒ္ေနာက္ဆံုးတန္းေရာက္တဲ့အခါ ေသြးေပၚမယ္။
- ရာသီေသြးဆင္းတဲ့ ပမာဏကို နည္းေစတယ္၊ ရက္တုိေစတယ္၊ ဒီေတာ့ ေသြးအားနည္းတာကိုလည္း အထုိက္အေလ်ာက္ ကာကြယ္ေပးတယ္။ သံဓါတ္အားေဆး ထည္႔ထားေပးတဲ့ ေဆးကဒ္ေတြဆုိ ပုိလို႔ေတာင္ အဆင္ေၿပပါေသးတယ္။
- ေဆးေသာက္ရပ္လုိက္ရင္လည္း ကုိယ္၀န္ရဖုိ႔ ေစာင့္စရာ မလိုဘူး။
၆။ အားနည္းခ်က္ေတြက ဘာေတြလဲ
- အၾကီးမားဆံုး အားနည္းခ်က္ကေတာ့ ေန႔စဥ္ေန႔တုိင္း ေသာက္ရတာပဲ။ ဒါက အေၿပာလြယ္ေပမယ့္ လက္ေတြ႔က် ထင္သေလာက္ မလြယ္ဘူး။ ေန႔စဥ္ေန႔တုိင္း ေသာက္ဖု႔ိ မၿဖစ္ႏုိင္ေလာက္ဘူး ထင္တယ္ဆုိရင္၊ နွစ္ရွည္လမ်ား ကိုယ္ဝန္တားထားခ်င္တယ္ ဆိုရင္ ဒီနည္းလမ္းအစား တၿခားတခုခု ေရြးခ်ယ္ဖုိ႔ စဥ္းစားေစခ်င္ပါတယ္။
၇။ ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳး ဘယ္လိုရွိလဲ
-ေဟာ္မုန္းပါတဲ့အတြက္ ေဟာ္မုန္းေၾကာင့္ၿဖစ္တဲ့ ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳးေတြ ခံစားရႏုိင္ပါတယ္။ ေခါင္းမူးတာ၊ ဇက္ေၾကာတက္တာ၊ ပ်ိဳ႕အန္တာ၊ ကုိယ္အေလးခ်ိန္ အေၿပာင္းအလဲၿဖစ္တာ၊ ရင္သားေတြတင္းၿပီး နာတာ၊ ဒါေတြၿဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။
-ေဆးေသာက္စမွာ ရာသီေသြး ပံုမမွန္ဆင္းတာမ်ိဳးေတြလည္း ၿဖစ္တတ္ပါတယ္။
၈။ မသံုးစြဲသင့္ေသာ အေၿခအေနမ်ား
ေသြးတုိး (Hypertension) ရွိရင္ ၊ ဆီးခ်ိဳ (Diabetes) ေရာဂါကို ႏွစ္(၂၀)နဲ႔အထက္ ခံစားေနရရင္၊ သည္းေၿခအိတ္ေရာဂါ (Gall bladder disease) ၊ ရင္သားကင္ဆာ (Breast cancer) ၊ ေၿခေထာက္တုိ႔ အဆုတ္တုိ႔မွာ ေသြးေၾကာပိတ္တာ (Deep vein thrombosis) ၊ အသည္းေရာဂါ (Liver diseases) ၊ ပံုမမွန္ေသြးဆင္းေနၿခင္း (Irregular bleeding) နဲ႕ အသက္(၃၅)ႏွစ္န႔ဲ အထက္ ေဆးလိပ္ေသာက္တတ္သူ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အသံုးၿပဳလို႔ မသင့္ေတာ္ပါဘူး။
တီဘီေဆး၊ အတက္က်ေဆးေတြကေတာ့ ေဟာ္မုန္းေတြရဲ႕ အာနိသင္ကုိ ေလ်ာ့က်ေစတာမို႔ ဒီေဆးေတြ ေသာက္ေနရတဲ့အခ်ိန္ဆို ေဟာ္မုန္းမပါတဲ့ ေနာက္ထပ္သားဆက္ၿခားနည္းတစ္ခုကို ထပ္အသံုးၿပဳဖုိ႔ လိုပါမယ္။ (ဥပမာ ကြန္ဒံုး)။ ေရာဂါကိုပုိဆိုးေစလို႔ မဟုတ္ပါဘူး၊ ေသာက္ေဆးရဲ႕ အာနိသင္ကုိ က်ေစတဲ့အတြက္ ကုိယ္၀န္ရသြားႏုိင္လို႔ ၿဖစ္ပါတယ္။
၉။ လြဲမွားတဲ့ အယူအဆမ်ား
- တခ်ိဳ႕အမ်ိဳးသမီးေတြ သံုးေနတဲ့ တစ္လံုးတည္းေသာက္ရံုနဲ႔ တစ္လလံုးလံုး ကုိယ္၀န္တားေပးတယ္ ဆိုတဲ့ ေဆးမ်ိဳးေတြ၊ တရားမ၀င္ ၀င္လာတဲ့ ေဆးေတြကုိ အသံုးမၿပဳၾကဖုိ႔ လိုပါတယ္။
- အမ်ိဳးသားနဲ႔ အတူမေနတဲ့ရက္ေတြမွာလည္း ေဆးေသာက္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ အာနိသင္ထိေရာက္ဖုိ႔ တစ္ေန႔တစ္လံုး ပံုမွန္ေသာက္သြားရပါမယ္။ လနဲ႔ခ်ီ ခရီးသြားမွာမုိ႔ ေဆးေသာက္ရပ္လုိက္တာမ်ိဳးက ရပါတယ္။ အဲဒီလို အေ၀းသြားတာမဟုတ္ဘဲ တစ္ရက္ႏွစ္ရက္ေလာက္ အတူမေနတာမ်ိဳးကိုေတာ့ မေသာက္ဘဲ ေနလို႔ မရပါဘူး။
- ေဆးလံုးေမ့ခဲ့ရင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ ဆုိတာကို အမ်ားစုမသိၾကပါဘူး။
• ပထမ(၃)တန္းမွာ ေဆးလံုးတစ္လံုး (သို႔မဟုတ္) ႏွစ္လံုး ေမ့ခဲ့ရင္ သတိရရခ်င္း တစ္လံုးေသာက္၊ က်န္တာ ပံုမွန္အတုိ္င္း ဆက္ေသာက္ပါ (သတိ + ပံုမွန္)
• ပထမ(၂)တန္းမွာ သံုးလံုးနဲ႔အထက္ ေမ့ခဲ့ရင္ သတိရရခ်င္း တစ္လံုးေသာက္၊ က်န္တာ ပံုမွန္အတုိင္း ဆက္ေသာက္၊ ေနာက္ၿပီး အမ်ိဳးသားနဲ႔ တစ္ပတ္ေရွာင္၊ မေရွာင္ႏုိင္ရင္ ကြန္ဒံုးသံုးပါ၊ ဒီတစ္ခု ပုိလာပါတယ္ (သတိ + ပံုမွန္ + ေရွာင္)
• တတိယတန္းမွာ သံုးလံုးနဲ႔အထက္ ေမ့ခဲ့ရင္ေတာ့ သတိရရခ်င္း တစ္လံုးေသာက္၊ က်န္တာ ပံုမွန္အတိုင္း ဆက္ေသာက္၊ အမ်ိဳးသားနဲ႔ တစ္ပတ္ေရွာင္၊ မေရွာင္ႏုိင္ရင္ ကြန္ဒံုးသံုး၊ အဲဒီတတိယတန္းကုန္သြားတဲ့အခါ ေအာက္ဆံုးတန္းက အားေဆးလံုးေတြကို ဆက္မေသာက္ဘဲ လႊင့္ပစ္ၿပီး ခ်က္ခ်င္းကဒ္အသစ္ၿပန္စဖုိ႔ လိုအပ္ပါမယ္။ ဒီတစ္ခု ထပ္တုိးလာပါတယ္။ (သတိ + ပံုမွန္ + ေရွာင္ + လႊင့္ပစ္)
• ေအာက္ဆံုုးတန္းက ေဆးလံုးေလးေတြ ေမ့ခဲ့ရင္ေတာ့ ေမ့ခဲ့တဲ့အလံုးကို လႊင့္ပစ္ၿပီး ပံုမွန္အတုိင္း ဆက္ေသာက္ရံုပါပဲ။
၁၀။ Your life, your choice
ဒီေသာက္ေဆးကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ အသံုးအမ်ားဆံုး သားဆက္ၿခားနည္းလမ္းေတြထဲက တစ္ခု ၿဖစ္ပါတယ္။ သားဆက္ၿခားနည္းအားလံုးမွာေတာ့ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္ကုိယ္စီ ရွိၾကတာပါပဲ။ အဓိကကေတာ့ ဘယ္သူေၿပာလုိ႔၊ ဘယ္၀ါတုိက္တြန္းလို႔ ဆုိတာထက္ ကုိယ္နဲ႕သင့္ေတာ္တဲ့ သားဆက္ၿခားနည္းတစ္ခုကို ကၽြမ္းက်င္သူနဲ႕ တုိင္ပင္ၿပီး ေရြးခ်ယ္အသံုးၿပဳႏုိင္ၾကဖို႔ လိုပါတယ္။
“သံုးလခံထုိးေဆးအေၾကာင္း”
(Progestin-only injectable)
၁။ အဲဒါ ဘာလဲ
သံုးလ (၁၃ ပတ္) တစ္ၾကိမ္ ထုိးရတဲ့ ေဆးၿဖစ္ပါတယ္။ ဒက္ပုိ (Depot) လို႔လည္း လူသိမ်ားပါတယ္။ ပရုိဂ်က္စတင္ ေဟာ္မုန္းတစ္မ်ိဳးတည္းသာ ပါ၀င္ပါတယ္။ (ထိုးေဆးအေနနနဲ႔ ေဟာ္မုန္းတစ္မ်ိဳးပါ ႏွစ္လခံထုိးေဆး၊ ေဟာ္မုန္းႏွစ္မ်ိဳးပါ တစ္လခံထုိးေဆးေတြ ရွိပါေသးတယ္၊ အခုေၿပာတဲ့ သံုးလခံေဆးကေတာ့ အသံုးၿပဳမႈ အမ်ားဆံုးပါပဲ)
၂။ အလုပ္လုပ္ပံု
ကုိယ္၀န္ရတယ္ဆုိတာ အမ်ိဳးသမီးခႏၶာကိုယ္ထဲက မမ်ိဳးဥနဲ႔ အမ်ိဳးသားဆီက သုက္ပုိးနဲ႔ ေပါင္းစပ္မိတဲ့အခါ ၿဖစ္လာတာပါ။ ဒီပစၥည္းေလးကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ မမ်ိဳးဥမေၾကြေအာင္ တားဆီးေပးပါတယ္။ ဒီေတာ့ သုက္ပုိးေတြ၀င္လာလည္း ကိုယ္၀န္မရႏုိ္င္ေတာ့ဘူးေပါ့။
အဲဒီအၿပင္ သားအိမ္ေခါင္းခၽြဲကုိ ပ်စ္ေစၿခင္းအားၿဖင့္လည္း သားအိမ္ေခါင္းကုိ ၿဖတ္ၿပီးမွ မမ်ိဳးဥနဲ႔သြားေပါင္းရမယ့္ သုက္ပုိးေတြကုိ မ၀င္ႏုိင္ေအာင္ တားဆီးေပးပါတယ္။
၃။ ဘယ္လိုအသံုးၿပဳရတာလဲ
ကၽြမ္းက်င္တဲ့ဆရာ၀န္၊ ဆရာမဆီမွာ မွန္မွန္ေဆးထိုးဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ေနမေကာင္းရင္ ေဆးထုိးသလိုပါပဲ။ သတ္မွတ္ရက္ထက္ (၂)ပတ္ေစာထုိးလို႔ရၿပီး (၄)ပတ္ေနာက္က်လုိ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ (၁၃)ပတ္တစ္ခါ ရက္ခ်ိန္းအတုိင္း မွန္မွန္ထိုးႏုိ္င္ရင္ေတာ့ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။
၄။ ထိေရာက္မႈ
ထိေရာက္မႈရွိတဲ့ သားဆက္ၿခားနည္းေတြထဲက တစ္ခု ၿဖစ္ပါတယ္။ မွန္မွန္ကန္ကန္သာ အသံုးၿပဳမယ္ဆိုရင္ အသံုးၿပဳၿပီး ပထမတစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ ကုိယ္၀န္ရႏႈန္းက အမ်ိဳးသမီးအေယာက္(၁,၀၀၀)မွာ (၃)ေယာက္ ရွိၿပီး၊ သာမန္ေလာက္သာ အသံုးၿပဳမယ္ဆုိရင္ေတာ့ အေယာက္(၁၀၀)မွာ (၃)ေယာက္ ကုိယ္၀န္ရႏုိင္ပါတယ္။
၅။ အားသာခ်က္ေတြက ဘာေတြလဲ
- သံုးလမွတစ္ခါ ထုိးရတဲ့အတြက္ ေန႔စဥ္ေဆးေသာက္ေနရတာထက္စာရင္ေတာ့ အလုပ္ရႈပ္သက္သာပါတယ္။
- ေသြးမေပၚတတ္တာမို႔ ေသြးေပၚရင္ အလုပ္ရႈပ္တယ္လုိ႔ ခံယူတတ္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ဆုိလည္း အဆင္ေၿပပါတယ္။
၆။ အားနည္းခ်က္ေတြက ဘာေတြလဲ
- ေဆးထုိးေပးမယ့္ ဆရာ၀န္၊ ဆရာမ၊ သို႔မဟုတ္ ကၽြမ္းက်င္သူရဲ႕ အကူအညီလိုတယ္။
- ရာသီေသြး မေပၚတတ္ဘူး။
သူ႔အာနိသင္တစ္ခုက သားအိမ္နံရံ ထူထဲမႈကို တားဆီးေပးတယ္။ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ တစ္လတစ္ခါ သားအိမ္နံရံက ထူထဲလာတယ္၊ ဘာလုိ႔ဆုိေတာ့ မမ်ိဳးဥနဲ႔ သုက္ပုိးနဲ႔ေပါင္းၿပီး သေႏၶမ်ားေအာင္သြားခဲ့ရင္ သားအိမ္မွာ သေႏၶတည္ႏုိ္င္ေအာင္လို႔။ အဲဒီလို သေႏၶေအာင္မသြားတဲ့အခါ ခုနက ထူထဲထားတဲ့ သားအိမ္နံရံက ကြာက်တယ္။ အဲဒါကုိ ရာသီလာတယ္လို႔ ေခၚတယ္။
အခု သူက အဲဒီသားအိမ္နံရံကို ထူမလာေအာင္ လုပ္ေပးလုိက္ေတာ့ ေအာက္ကုိ ဘာမွကြာက်လာစရာ မရွိေတာ့ဘူး။ ဒီေတာ့ ရာသီေသြးလည္း မဆင္းေတာ့ဘူးေပါ့။ ဆုိလိုတာက ေသြးမေပၚတာဟာ အထဲမွာ အပုပ္ေတြေအာင္း၊ အလံုးေတြတည္၊ ကင္ဆာၿဖစ္မွာမဟုတ္ဘူး၊ ေသြးအေနနဲ႔ ဆင္းလာစရာမရွိလို႔သာ ၿဖစ္တယ္ ဆိုတာေလး သိေစခ်င္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးမေပၚတာ စိတ္ပူစရာ မလိုဘူး။ စိတ္ေအးလက္ေအး ေနလို႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္မက ေသြးေပၚမွၾကိဳက္တာ ဆုိရင္ေတာ့ ဒီနည္းလမ္းကို ေရြးခ်ယ္ဖုိ႔ စဥ္းစားေစခ်င္ပါတယ္။
- မၿဖစ္မေန သိေစခ်င္တာကေတာ့ ဒီေဆးဟာ ေဆးထုိးရပ္လိုက္ေပမယ့္ ကုိယ္၀န္ၿပန္ရဖုိ႔ လအနည္းငယ္ေစာင့္ရတတ္တယ္ ဆုိတာပါပဲ။ ပ်မ္းမွ်(၆)လကေန (၁၀)လအထိ ၾကာတတ္ပါတယ္။ လံုး၀ကုိယ္၀န္မရႏို္င္ေတာ့တာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကေလးတစ္ခါမွ မေမြးဖူးေသးတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ၊ ကေလးလိုခ်င္ၿပီဆုိရင္ ခ်က္ခ်င္းရမွၿဖစ္မယ္ ဆုိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဆုိရင္ေတာ့ မသံုးခင္မွာ ေသခ်ာစဥ္းစားၾကေစခ်င္ပါတယ္။
၇။ ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳး ဘယ္လိုရွိလဲ
ေဟာ္မုန္းပါတဲ့အတြက္ ေဟာ္မုန္းေၾကာင့္ၿဖစ္တဲ့ ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳးေတြ ခံစားရႏုိင္ပါတယ္။ ေခါင္းမူးတာ၊ ဇက္ေၾကာတက္တာ၊ ပ်ိဳ႕အန္တာ၊ ကုိယ္အေလးခ်ိန္ အေၿပာင္းအလဲၿဖစ္တာ၊ ရင္သားေတြတင္းၿပီး နာတာ၊ ဒါေတြၿဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။
ေဆးထုိးစမွာ ေသြးကေမာက္ကမ ၿဖစ္တာမ်ိဳး ရွိတတ္တယ္။ တအားမ်ားတယ္၊ ရက္ရွည္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဆရာ၀န္န႔ဲ ၿပန္ၿပၿပီး လိုအပ္တဲ့ေဆးေတြ ေသာက္ဖုိ႔ လိုပါမယ္။
၈။ မသံုးစြဲသင့္ေသာ အေၿခအေနမ်ား
ရင္သားကင္ဆာ (Breast cancer) ၊ ေၿခေထာက္တုိ႔ အဆုတ္တုိ႔မွာ ေသြးေၾကာပိတ္တာ (Deep vein thrombosis) ၊ အသည္းေရာဂါ (Liver diseases) နဲ႔ ပံုမမွန္ေသြးဆင္းေနၿခင္း (Irregular bleeding) ေတြမွာ အသံုးၿပဳလို႔ မသင့္ေတာ္ပါဘူး။ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ (၁၆၀)နဲ႕ အထက္ ရွိေနရင္၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါကို ႏွစ္(၂၀)နဲ႔အထက္ ခံစားေနရရင္၊ ၿပင္းထန္တဲ့ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိေနရင္လည္း အသံုးမၿပဳသင့္ပါဘူး။
တီဘီေဆး၊ အတက္က်ေဆးေတြကေတာ့ ေဟာ္မုန္းေတြရဲ႕ အာနိသင္ကုိ ေလ်ာ့က်ေစတာမို႔ ဒီေဆးေတြ ေသာက္ေနရတဲ့အခ်ိန္ဆို ထိုးေဆးအၿပင္ ေဟာ္မုန္းမပါတဲ့ ေနာက္ထပ္သားဆက္ၿခားနည္းတစ္ခုကို ထပ္အသံုးၿပဳဖုိ႔ လိုပါမယ္။ (ဥပမာ ကြန္ဒံုး)။ ေရာဂါကိုပုိဆိုးေစလို႔ မဟုတ္ပါဘူး၊ ထိုးေဆးရဲ႕ အာနိသင္ကုိ က်ေစတဲ့အတြက္ ကုိယ္၀န္ရသြားႏုိင္လို႔ ၿဖစ္ပါတယ္။
၉။ လြဲမွားတဲ့ အယူအဆမ်ား
- သံုးလၿပည္႔တုိ္င္း ထုိးရန္
ဒီေဆးက ရပ္လုိက္ေပမယ့္ ခ်က္ခ်င္း ကိုယ္၀န္ၿပန္မရတတ္ဘူး၊ အရွိန္က်န္တတ္တယ္ ဆုိေပမယ့္ ဒါဟာ တရားေသတြက္လို႔ မရပါဘူး။ အမ်ိဳးသမီးေတြက ဒီလိုအရွိန္က်န္တတ္တယ္ ဆုိတာကို သိသြားၾကတဲ့အခါ (၃)လတစ္ၾကိမ္ မထိုးၾကေတာ့ဘဲနဲ႕ (၆)လေနမွ၊ (၉)လေနမွ ထိုးၾကတာမ်ိဳးေတြ လုပ္လာၾကပါတယ္။ အဲဒီလိုသာ စိတ္ခ်ရမယ္ဆိုရင္ (၆)လခံေဆး တို႔ (၉)လခံေဆး တုိ႔ပဲ ေခၚေတာ့မွာေပါ့။ တကယ္ေတာ့ တစ္ခါထိုးရင္ (၃)လအထိပဲ စိတ္ခ်ရပါတယ္။ (၃)လၿပည္႔တုိင္း ၿပန္ထုုိးရပါမယ္။ အရွိန္က်န္တတ္တယ္ဆုိတာကုိ ေဆးထုိးရပ္ၿပီး ကုိယ္၀န္ခ်က္ခ်င္းၿပန္မရတဲ့အခါ စိတ္ပူေနမွာစုိးတဲ့အတြက္ ေၿပာတာပါ၊ ကိုယ့္ဘက္ကေတာ့ ကုိယ္၀န္မလိုခ်င္ဘူးဆုိရင္ ၃လတစ္ခါ ေဆးထပ္ထိုးဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။
- ေဆးထုိးစမွာ ေသြးဆင္းတတ္ပါတယ္။
ဒါဟာ ေၾကာက္စရာ မလိုပါဘူး။ ထုိးစမွာ ၿဖစ္တတ္ပါတယ္။ အခ်ိန္တန္တဲ့အခါ အသားက်သြားပါလိမ့္မယ္။
- ေသြးမေပၚတာ ေၾကာက္စရာ မလိုပါဘူး။
သူ႕ရဲ႕အာနိသင္ေၾကာင့္ ၿဖစ္တာပါ။ အထဲမွာ အပုပ္ေတြေအာင္းၿပီး ကင္ဆာၿဖစ္တာ၊ အလံုးေတြတည္မွာ စိတ္ပူစရာ မလိုပါဘူး။
၁၀။ Your life, your choice
ဒီထိုးေဆးကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ အသံုးအမ်ားဆံုး သားဆက္ၿခားနည္းလမ္းေတြထဲက တစ္ခု ၿဖစ္ပါတယ္။ သားဆက္ၿခားနည္းအားလံုးမွာေတာ့ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္ကုိယ္စီ ရွိၾကတာပါပဲ။ အဓိကကေတာ့ ဘယ္သူေၿပာလုိ႔၊ ဘယ္၀ါတုိက္တြန္းလို႔ ဆုိတာထက္ ကုိယ္နဲ႕သင့္ေတာ္တဲ့ သားဆက္ၿခားနည္းတစ္ခုကို ကၽြမ္းက်င္သူနဲ႕ တုိင္ပင္ၿပီး ေရြးခ်ယ္အသံုးၿပဳႏုိင္ၾကဖို႔ လိုပါတယ္။
“လက္ေမာင္းတြင္းထည္႔ သားဆက္ၿခားပစၥည္းအေၾကာင္း” (Implant)
၁။ အဲဒါ ဘာလဲ
လက္ေမာင္းအေရၿပားေအာက္မွာ ထည္႔ထားရတဲ့ သားဆက္ၿခားပစၥည္းတစ္ခု ၿဖစ္ပါတယ္။ ပရုိဂ်က္စတင္ ေဟာ္မုန္း တစ္မ်ိဳးတည္းပါ၀င္ၿပီး မီးၿခစ္ဆံအရြယ္အစားေလာက္ ရွိတဲ့ ပလစ္စတစ္အေပ်ာ့ေခ်ာင္းေလး ၿဖစ္ပါတယ္။ ၃ႏွစ္ခံ၊ ၄ႏွစ္ခံ၊ ၅ႏွစ္္ခံရယ္လုိ႔ ရွိၿပီး ၃ႏွစ္ခံက တစ္ေခ်ာင္းတည္း ထည္႔ရပါတယ္၊ ၄ႏွစ္ခံနဲ႔ ၅ႏွစ္ခံကေတာ့ ႏွစ္ေခ်ာင္း ၿဖစ္ပါတယ္။
၂။ အလုပ္လုပ္ပံု
ကုိယ္၀န္ရတယ္ဆုိတာ အမ်ိဳးသမီးခႏၶာကိုယ္ထဲက မမ်ိဳးဥနဲ႔ အမ်ိဳးသားဆီက သုက္ပုိးနဲ႔ ေပါင္းစပ္မိတဲ့အခါ ၿဖစ္လာတာပါ။ ဒီပစၥည္းေလးကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ မမ်ိဳးဥမေၾကြေအာင္ တားဆီေပးပါတယ္။ ဒီေတာ့ အမ်ိဳးသားဆီက သုက္ပုိးေတြ ၀င္လာေပမယ့္ ကုိယ္၀န္မရေတာ့ဘူးေပါ့။
အဲဒီအၿပင္ သားအိမ္ေခါင္းခၽြဲကုိ ပ်စ္ေစၿခင္းအားၿဖင့္လည္း သားအိမ္ေခါင္းကုိ ၿဖတ္ၿပီးမွ မမ်ိဳးဥနဲ႔သြားေပါင္းရမယ့္ သုက္ပုိးေတြကုိ မ၀င္ႏုိင္ေအာင္ တားဆီးေပးပါတယ္။
၃။ ဘယ္လိုထည္႔ေပးတာလဲ
အေသးစားခြဲစိတ္မႈေလးေတာ့ လုပ္ရပါတယ္။ ခြဲခန္းေတြဘာေတြေတာ့ ၀င္စရာမလိုပါဘူး။ မထည္႔ခင္မွာ လက္ေမာင္းကုိ ေနရာမွတ္ပါတယ္။ အဲဒီေနရာအတုိင္းေလး ထံုေဆးထုိးမယ္။ ထံုသြားၿပီ၊ ဘာမွမသိေတာ့ဘူးဆုိေတာ့မွ ထည္႔ေပးတာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေၾကာက္စရာ မလိုပါဘူး။ ဓါးကလည္း လက္သည္းခြံတစ္၀က္ေလာက္ အရြယ္ပဲရွိပါတယ္။ ၿပီးသြားရင္လည္း ခ်ဳပ္ရုိးေတြနဲ႔ ၿပန္ခ်ဳပ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီအတုိင္း အနာကပ္ခြါေလးနဲ႔ပဲ ကပ္ေပးလိုက္တာပါ။
ထည္႔ၿပီးသြားရင္ေတာ့ (၅)ရက္တိတိ အဲဒီေနရာကို ေရမစုိေအာင္ ထားရပါမယ္။ အေညွာ္ေရွာင္ရတာ၊ အနားယူရတာေတြ လုပ္စရာ မလိုပါဘူး။ ထည္႔ၿပီးစ ရက္ပုိင္းေလာက္ ၿပင္းၿပင္းထန္ထန္ မလႈပ္ရွားရင္ ရပါၿပီ။
၄။ ထိေရာက္မႈ
ထိေရာက္မႈအရွိဆံုး သားဆက္ၿခားနည္းတစ္ခု ၿဖစ္ပါတယ္။ အသံုးၿပဳၿပီး ပထမတစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ ကုိယ္၀န္ရႏႈန္းက အမ်ိဳးသမီးအေယာက္တစ္ေသာင္းမွာ (၅)ေယာက္သာ ရွိပါတယ္။
၅။ အားသာခ်က္ေတြက ဘာေတြလဲ
- လက္ေမာင္းတြင္းထည္႔ထားရတာ ၿဖစ္တဲဲ့အတြက္ ေပ်ာက္သြားမလား၊ ထြက္က်သြားမလား စိတ္ပူေနစရာ မလိုဘူး။ စမ္းၾကည္႔လို႔လည္းရတယ္၊ ၿမင္လည္းၿမင္ေနရတယ္။
- ေၿပာရရင္ ဒီပစၥည္းက (၃)လခံထုိးေဆးနဲ႔ ပါ၀င္တဲ့ေဟာ္မုန္းခ်င္း အတူတူပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ (၃)လခံေဆးထက္စာရင္ ဒီပစၥည္းမွာ အားသာခ်က္(၄)ခ်က္ ရွိပါတယ္။
* ထိေရာက္မႈ ပိုေကာင္းတယ္။
* ႏွစ္ရွည္ခံတယ္။ ဒီေတာ့ အလုပ္ရႈပ္သက္သာတယ္။ (၃)လတစ္ခါ ေဆးထိုးေနစရာ မလိုေတာ့ဘူး။
* (၃)လခံထုိးေဆးက ေသြးေပါင္ခ်ိန္(၁၆၀)အထက္ ထုိးဖုိ႔မသင့္ေတာ္ေပမယ့္ ဒီပစၥည္းကေတာ့ ထည္႔လို႔ရတယ္။ သူ႔ထက္စာရင္ သားအိမ္တြင္းထည္႔ပစၥည္းကေတာ့ ပိုသင့္ေတာ္တာေပါ့။
* (၃)လခံေဆးက ေဆးထုိးရပ္လိုက္ေပမယ့္ အရွိန္က်န္တတ္တယ္။ လံုး၀ကို မရႏုိင္ေတာ့တာ မဟုတ္ေပမယ့္ ကိုယ္၀န္ၿပန္ရဖို႔ လအနည္းငယ္ေစာင့္ရတတ္တယ္။ ဒီပစၥည္းကေတာ့ ေစာင့္စရာမလိုဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ခုမွအိမ္ေထာင္က်စ၊ ကေလးတစ္ခါမွ မေမြးဖူးေသးတဲ့သူေတြ စိတ္ခ်လက္ခ် အသံုးၿပဳလို႔ရပါတယ္။
၆။ အားနည္းခ်က္ေတြက ဘာေတြလဲ
- ထည္႔ေပးမယ့္ ဆရာ၀န္၊ ဆရာမ၊ သို႔မဟုတ္ ကၽြမ္းက်င္သူရဲ႕ အကူအညီလိုတယ္။
- ရာသီေသြး မေပၚတတ္ဘူး။
သူ႔အာနိသင္တစ္ခုက သားအိမ္နံရံ ထူထဲမႈကို တားဆီးေပးတယ္။ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ တစ္လတစ္ခါ သားအိမ္နံရံက ထူထဲလာတယ္၊ ဘာလုိ႔ဆုိေတာ့ မမ်ိဳးဥနဲ႔ သုက္ပုိးနဲ႔ေပါင္းၿပီး သေႏၶမ်ားေအာင္သြားခဲ့ရင္ သားအိမ္မွာ သေႏၶတည္ႏုိ္င္ေအာင္လို႔။ အဲဒီလို သေႏၶေအာင္မသြားတဲ့အခါ ခုနက ထူထဲထားတဲ့ သားအိမ္နံရံက ကြာက်တယ္။ အဲဒါကုိ ရာသီလာတယ္လို႔ ေခၚတယ္။
အခု သူက အဲဒီသားအိမ္နံရံကို ထူမလာေအာင္ လုပ္ေပးလုိက္ေတာ့ ေအာက္ကုိ ဘာမွကြာက်လာစရာ မရွိေတာ့ဘူး။ ဒီေတာ့ ရာသီေသြးလည္း မဆင္းေတာ့ဘူးေပါ့။ ဆုိလိုတာက ေသြးမေပၚတာဟာ အထဲမွာ အပုပ္ေတြေအာင္း၊ အလံုးေတြတည္၊ ကင္ဆာၿဖစ္မွာမဟုတ္ဘူး၊ ေသြးအေနနဲ႔ ဆင္းလာစရာမရွိလို႔သာ ၿဖစ္တယ္ ဆိုတာေလး သိေစခ်င္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးမေပၚတာ စိတ္ပူစရာ မလိုဘူး။ စိတ္ေအးလက္ေအး ေနလို႔ရတယ္။
ဒါေပမယ့္ ကၽြန္မက ေသြးေပၚမွၾကိဳက္တာ ဆုိရင္ေတာ့ ဒီနည္းလမ္းကို ေရြးခ်ယ္ဖုိ႔ စဥ္းစားေစခ်င္ပါတယ္။
၇။ ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳး ဘယ္လိုရွိလဲ
ေဟာ္မုန္းပါတဲ့အတြက္ ေဟာ္မုန္းေၾကာင့္ၿဖစ္တဲ့ ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳးေတြ ခံစားရႏုိင္ပါတယ္။ ေခါင္းမူးတာ၊ ဇက္ေၾကာတက္တာ၊ ပ်ိဳ႕အန္တာ၊ ကုိယ္အေလးခ်ိန္ အေၿပာင္းအလဲၿဖစ္တာ၊ ရင္သားေတြတင္းၿပီး နာတာ၊ ဒါေတြၿဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။
၈။ မသံုးစြဲသင့္ေသာ အေၿခအေနမ်ား
ရင္သားကင္ဆာ (Breast cancer) ၊ ေၿခေထာက္တုိ႔ အဆုတ္တုိ႔မွာ ေသြးေၾကာပိတ္တာ (Deep vein thrombosis) ၊ အသည္းေရာဂါ (Liver diseases) နဲ႔ ပံုမမွန္ေသြးဆင္းေနတဲ့သူေတြ (Irregular bleeding) ဆို အသံုးၿပဳလို႔ မသင့္ေတာ္ပါဘူး။
၀ေနတဲ့သူေတြလည္း အသံုးၿပဳလုိ႔ရပါတယ္။ တစ္ခုပါပဲ၊ ကုိယ္အေလးခ်ိန္ (၁၇၆)ေပါင္အထက္ ၿဖစ္ေနခဲ့မယ္ဆုိရင္ေတာ့ သက္တမ္းတစ္ႏွစ္ေလ်ာ့ပါမယ္။ (၅)ႏွစ္ခံထည္႔ေပမယ့္ (၄)ႏွစ္ပဲ ခံမယ္။ (၄)ႏွစ္ခံထည္႔ေပမယ့္ (၃)ႏွစ္ပဲ ခံမယ္။ ၿခြင္းခ်က္အေနနဲ႔ (၃)ႏွစ္ခံပစၥည္းကေတာ့ တစ္ႏွစ္မေလ်ာ့ပါဘူး။ ဘယ္ေလာက္၀တဲ့သူ ထည္႔ပါေစ၊ (၃)ႏွစ္အၿပည္႔ ခံပါတယ္။
တီဘီေဆး၊ အတက္က်ေဆးေတြကေတာ့ ေဟာ္မုန္းေတြရဲ႕ အာနိသင္ကုိ ေလ်ာ့က်ေစတာမို႔ ဒီေဆးေတြ ေသာက္ေနရတဲ့အခ်ိန္ဆို မထည္႔ထားသင့္ေသးပါဘူး။ ထည္႔ၿပီးမွ ေရာဂါၿဖစ္လုိ႔ ဒီေဆးေတြ ေသာက္ရေတာ့မယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒီပစၥည္းအၿပင္ ေဟာ္မုန္းမပါတဲ့ ေနာက္ထပ္သားဆက္ၿခားနည္းတစ္ခုကို ထပ္အသံုးၿပဳဖုိ႔ လိုပါမယ္။ (ဥပမာ ကြန္ဒံုး၊ သားအိမ္တြင္းထည္႔ပစၥည္း)။ ေရာဂါကိုပုိဆိုးေစလို႔ မဟုတ္ပါဘူး၊ ပစၥည္းရဲ႕ အာနိသင္ကုိ က်ေစတဲ့အတြက္ ကုိယ္၀န္ရသြားႏုိင္လို႔ ၿဖစ္ပါတယ္။
၉။ လြဲမွားတဲ့ အယူအဆမ်ား
- ဒီပစၥည္းကို အပ္၊ ပုိက္ စသၿဖင့္ ထင္တတ္ၾကတယ္။ အပ္တုိ႔ ပိုက္တုိ႔သာဆုိရင္ လက္ေမာင္းထဲထည္႔ထားတဲ့အခါ စူးေန၊ ေထာက္ေနၾကမွာေပါ့။ ခုဟာက ေပ်ာ့ေပ်ာင္းတဲ့ ပလပ္စတစ္ေခ်ာင္းေလးသာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ေကြ႕လို႔ေကာက္လို႔လည္း ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္ေမာင္းထဲထည္႔ထားၿပီးလည္း စူးမွာစိတ္ပူေနစရာ မလိုပါဘူး။
- ခြဲစိတ္မႈလုပ္ရမယ္ ထင္တတ္ၾကတယ္။ ဒါလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ အေပၚမွာရွင္းၿပခဲ့ၿပီးသလို အေသးစားခြဲစိတ္မႈတစ္ခုသာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ထည္႔ေပးသူရဲ႕ ကၽြမ္းက်င္မႈအေပၚ မူတည္ၿပီး မိနစ္အနည္းငယ္သာ ၾကာၿမင့္ပါတယ္။
၁၀။ Your life, your choice
ဒီပစၥည္းေလးကေတာ့ အိမ္ေထာင္သည္အမ်ိဳးသမီးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သိခ်င္ေနၾကတဲ့ အေၾကာင္းအရာတစ္ခု ၿဖစ္ပါတယ္။ သားဆက္ၿခားနည္းလမ္းေတြအားလံုးမွာ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္ကုိယ္စီ ရွိၾကပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ ဘယ္သူေၿပာလုိ႔၊ ဘယ္၀ါတုိက္တြန္းလို႔ ဆုိတာထက္ ကုိယ္နဲ႕သင့္ေတာ္တဲ့ သားဆက္ၿခားနည္းတစ္ခုကို ကၽြမ္းက်င္သူနဲ႕ တုိင္ပင္ၿပီး ေရြးခ်ယ္အသံုးၿပဳႏုိင္ၾကဖို႔ပါပဲ။
“သားအိမ္တြင္းထည္႔ သားဆက္ၿခားပစၥည္းအေၾကာင္း”
(Intra-Uterine Device)
၁။ အဲဒါ ဘာလဲ
သားအိမ္ထဲမွာ ထည္႔ထားရတဲ့ သားဆက္ၿခားပစၥည္းတစ္ခု ၿဖစ္ပါတယ္။ ေဟာ္မုန္းပါ၀င္တဲ့ ပစၥည္းအမ်ိဳးအစားလည္း ရွိေပမယ့္ အသံုးနည္းပါတယ္။ အမ်ားအားၿဖင့္ကေတာ့ ေဟာ္မုန္းအစား ေၾကးနီပါ၀င္တဲ့ပစၥည္းကုိုပဲ အသံုးၿပဳၾကပါတယ္။
(ဒါေၾကာင့္ ပုံမွာျပထားတဲ့ အကၡရာ T ပုံစံ ပစၥည္းေလးကိုေတာ့ Copper T လို႔ ေခၚတတ္ၾကသလို၊ ေနာက္ဆုံးေပၚ Y ပံုစံပစၥည္းေလးကုိေတာ့ Copper Y လို႔ ေခၚၾကပါတယ္)
ႏွစ္ကာလအားၿဖင့္ေတာ့ (၅)ႏွစ္ခံ၊ (၁၀)ႏွစ္ခံရယ္လို႔ ရွိပါတယ္။
၂။ အလုပ္လုပ္ပံု
ကုိယ္၀န္ရတယ္ဆုိတာ အမ်ိဳးသမီးခႏၶာကိုယ္ထဲက မမ်ိဳးဥနဲ႔ အမ်ိဳးသားဆီက သုက္ပုိးနဲ႔ ေပါင္းစပ္မိတဲ့အခါ ၿဖစ္လာတာပါ။ ဒီပစၥည္းေလးကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးခႏၶာကိုယ္ထဲ ၀င္လာတဲ့ သုက္ပုိးေတြကုိ ဖ်က္ဆီးပစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ အမ်ိဳးသမီးဆီမွာ မမ်ိဳးဥေၾကြေပမယ့္လည္း ကုိယ္၀န္မရေတာ့ဘူးေပါ့။
၃။ ဘယ္လိုထည္႔ေပးတာလဲ
ကၽြမ္းက်င္တဲ့ဆရာ၀န္၊ ဆရာမက ထည္႔ေပးဖုိ႔ လိုပါတယ္။ မထည္႔ခင္မွာ သားအိမ္ကို စစ္ေဆးပါတယ္။ လိင္ကတစ္ဆင့္ ကူးစက္တဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ရွိမရွိ၊ သားအိမ္အရြယ္အစား၊ စတာေတြ စစ္ေဆးၿပီး စိတ္ခ်ရမွ ထည္႔ေပးပါတယ္။ ထည္႔စမွာ အနည္းငယ္ ေနရထုိင္ရခက္တာမ်ိဳး ရွိတတ္ၿပီး အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် သက္သာသြားပါတယ္။ ထည္႔လိုက္ကတည္းက အာနိသင္ၿပတာမို႔ အမ်ိဳးသားနဲ႔လည္း ေရွာင္စရာမလိုပါဘူး။ အေညွာ္ေရွာင္ရတာ၊ အနားယူရတာေတြလည္း လုုပ္စရာမလိုဘဲ ထည္႔ၿပီးစ ရက္ပုိင္းေလာက္ ၿပင္းၿပင္းထန္ထန္ မလႈပ္ရွားရင္ ရပါၿပီ။
၄။ ထိေရာက္မႈ
ထိေရာက္မႈအရွိဆံုး သားဆက္ၿခားနည္းေတြထဲက တစ္ခု ၿဖစ္ပါတယ္။ အသံုးၿပဳၿပီး ပထမတစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ ကုိယ္၀န္ရႏႈန္းက အမ်ိဳးသမီးအေယာက္တစ္ေထာင္မွာ (၆)ေယာက္ကေန (၈)ေယာက္သာ ရွိပါတယ္။
၅။ အားသာခ်က္ေတြက ဘာေတြလဲ
-လက္ေမာင္းတြင္းထည္႔ ပစၥည္းထက္စာရင္ ေစ်းသက္သာတယ္။
-(၁၀)ႏွစ္အထိ ႏွစ္ရွည္ခံတယ္။ အလုပ္ရႈပ္သက္သာတယ္။
-ထိေရာက္မႈ ေကာင္းတယ္။
-သားအိမ္ထဲမွာ ထည္႔တယ္၊ သားအိမ္ထဲမွာပဲ အလုပ္လုပ္တယ္။ သူ႔အာနိသင္ကလည္း တၿခားဘယ္ေနရာကုိမွ မေရာက္သလို တၿခားေနရာမွာ ေရာဂါတခုခုရွိလို႔၊ ေဆးတခုခုေသာက္ေနရလို႔ ဒီပစၥည္းကို အာနိသင္က်ေစတယ္ဆုိတာမ်ိဳးလည္း မရွိဘူး။
-ေသြးတုိး၊ ဆီးခ်ိဳ၊ အသည္းေရာဂါ၊ ရင္သားကင္ဆာ၊ ဒီေရာဂါေတြရွိေနရင္လည္း စိတ္ခ်လက္ခ် အသံုးၿပဳလို႔ရတယ္။ အသင့္ေတာ္ဆံုးနည္းလမ္းတစ္ခု ၿဖစ္တယ္။
-ကေလးလုိခ်င္ၿပီဆုိလည္း ခ်က္ခ်င္းၿပန္ရတယ္။ ေစာင့္စရာ မလိုဘူး။
-သူ႔ရဲ႕ အထူးၿခားဆုံးအခ်က္ႏွစ္ခ်က္ကေတာ့ အေရးေပၚကုိယ္၀န္တားတဲ့အေနနဲ႔လည္း ဒီပစၥည္းကုိ ထည္႔လုိက္လို႔ရတာရယ္၊ သူ႕ကုိမထည္႔ခင္မွာ သားအိမ္ကုိ ေသခ်ာစစ္ေဆးတာၿဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ့္မွာေရာဂါတခုခု ရွိေနခဲ့ရင္လည္း ေစာေစာစီးစီး သိႏုိ္င္တယ္။
-တစ္လတစ္ခါ ရာသီပံုမွန္ေပၚတယ္။ ေဟာ္မုန္းေၾကာင့္ၿဖစ္တဲ့ ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳးေတြ မခံစားရဘူး။
၆။ အားနည္းခ်က္ေတြက ဘာေတြလဲ
-ထည္႔ေပးမယ့္ ဆရာ၀န္၊ ဆရာမ၊ သို႔မဟုတ္ ကၽြမ္းက်င္သူရဲ႕ အကူအညီလိုတယ္။
-လစဥ္ရာသီေပၚၿပီးတုိင္း ၾကိဳးစစမ္းၾကည္႔ဖုိ႔ လိုတယ္။
ပစၥည္းထည္႔ၿပီးသြားလို႔ရွိရင္ ၿပန္ထုတ္တဲ့အခါ အဆင္ေၿပေအာင္ ၾကိဳးစေလးကုိ သားအိမ္ေခါင္းရဲ႕ အၿပင္မွာ ထုတ္ထားခဲ့တယ္။ အဲဒီၾကိဳးစေလးကို ရာသီေပၚၿပီးတုိင္း တစ္လတစ္ခါ စမ္းၾကည္႔ေပးရတယ္။ ၾကိဳးစစမ္းမမိေတာ့ဘူးဆုိရင္ အထဲ၀င္သြားတာလား၊ ပစၥည္းၿပဳတ္ထြက္သြားတာလား ေသခ်ာေအာင္ လုပ္ရတယ္။
ပစၥည္းကရွိေသးတယ္၊ ၾကိဳးစကသာ အထဲ၀င္သြားတာ ဆုိရင္ ၿပႆနာမရွိဘူး၊ အဆင့္ၿမင့္ကိရိယာတစ္ခုနဲ႔ ၿပန္ထုတ္လိုက္လို႔ရတယ္။ ပစၥည္းကၿပဳတ္ထြက္သြားတာ၊ ကုိယ့္ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ မရွိေတာ့ဘူးဆုိရင္ေတာ့ သားဆက္ၿခားနည္းတခုခု ၿပန္သံုးဖုိ႔ လိုပါမယ္ (ဒါပဲ ၿပန္ထည္႔မလား၊ ေနာက္တစ္ခုသံုးမလားေပါ့)။
ၿပဳတ္ထြက္သြားတာမသိဘဲနဲ႔ ငါပစၥည္းထည္႔ထားတာပဲ ဆုိၿပီး အမႈမဲ့အမွတ္မဲ့ ေနလုိက္ရင္ မလိုခ်င္ဘဲ ကုိယ္၀န္ရသြားႏုိင္တယ္။ အလြန္႔အလြန္ရွားပါးတယ္ဆုိေပမယ့္လည္း ၿဖစ္ႏုိင္တာမို႔ အၿမဲမစမ္းႏုိင္ရင္ေတာင္ ထည္႔စ လအနည္းငယ္မွာေတာ့ စမ္းၾကည္႔ဖုိ႔ တုိက္တြန္းလုိပါတယ္။
၇။ ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳး ဘယ္လိုရွိလဲ
ထည္႔စ လအနည္းငယ္အတြင္းမွာ ရာသီေသြး ကေမာက္ကမ ၿဖစ္တာ၊ ေနာက္ပုိင္း ပံုမွန္ၿဖစ္သြားရင္လည္း အရင္ထက္စာရင္ ရာသီလာတဲ့အခ်ိန္ ဆီးစပ္ပိုကုိက္တာ၊ ရာသီေသြး ပမာဏပိုမ်ားလာတာ၊ ရက္ပိုရွည္လာတာမ်ိဳးေတြ ၿဖစ္တတ္တယ္။
၈။ မသံုးစြဲသင့္ေသာ အေၿခအေနမ်ား
အၿဖဴဆင္းေနရင္၊ သားအိမ္မွာ အလံုးအၾကိတ္တစ္ခုခု ရွိေနရင္၊ သားအိမ္အရြယ္အစား ၾကီးလြန္းေသးလြန္းရင္၊ ပံုမမွန္ေသြးဆင္းေနရင္ ထည္႔ဖုိ႔ မသင့္ေတာ္ပါဘူး။
ေနာက္တစ္ခုက လိင္ဆက္ဆံဖက္မ်ားၿခင္း၊ အမ်ိဳးသား (သို႔မဟုတ္) ကိုယ့္အေဖာ္မွာ လိင္ကတစ္ဆင့္ ကူးစက္တဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ရွိေနၿခင္း၊ စတဲ့ အေၿခအေနမ်ိဳးေတြမွာဆုိရင္လည္း ဒီပစၥည္းကုိ ထည္႔မေပးပါဘူး။
၉။ လြဲမွားတဲ့ အယူအဆမ်ား
-ကင္ဆာၿဖစ္တတ္တယ္၊ အနာၿဖစ္တတ္တယ္ ဆုိတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ပစၥည္းထည့္ထားသူမွာမွ ကင္ဆာျဖစ္သြားတာကုိ အထင္အၿမင္လြဲမွားၾကရာက စတယ္ ေၿပာရပါမယ္။
--ထည္႔ရင္းနဲ႔ သားအိမ္ေပါက္ထြက္တယ္ ဆုိတာမ်ိဳးကလည္း ၿဖစ္ႏုိင္ေခ်ရွိေပမယ့္ ကၽြမ္းက်င္သူနဲ႔သာ ထည္႔မယ္ဆုိရင္ စိတ္ပူစရာ မလိုပါဘူး။
-သားအိမ္္ထဲထည္႔ထားတဲ့ ပစၥည္းက ဦးေႏွာက္ထဲေရာက္သြားတယ္၊ ႏွလံုးဆီ ေရာက္သြားတယ္ဆိုတာမ်ိဳးေတြကေတာ့ မရွင္းၿပေတာ့ပါဘူး။ ေရာက္ခ်င္ရင္ေတာင္ မေရာက္ဘူးလုိ႔ပဲ ေၿပာခ်င္ပါတယ္။
-လိင္ဆက္ဆံရာမွာ အေႏွာင့္အယွက္မၿဖစ္ပါဘူး။ သားအိမ္ေခါင္းအၿပင္မွာ ထုတ္ထားခဲ့တဲ့ ၾကိဳးစေလးက ခႏၶာကုိယ္အပူခ်ိန္နဲ႔ ေပ်ာ့သြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္နဲ႔စမ္းရင္ေတာင္ ေသခ်ာေလး စမ္းရတာပါ။ လိင္ဆက္ဆံတဲ့အခါမွာ မသိသာပါဘူး။ အကယ္၍ သားအိမ္ေခါင္းအျပင္မွာ ခ်န္ထားခဲ့တဲ့ ၾကိဳးစက လိုအပ္တာထက္ ပုိရွည္ေနတဲ့အခါ၊ အထဲက ပစၥည္းက ၿပဳတ္ထြက္ၿပီး ၾကိဳးစ ရွည္ထြက္လာတဲ့အခါေတြမွာေတာ့ ခံစားမိေနႏုိင္ပါတယ္။ ဒါဆုိရင္ေတာ့ ဆရာ၀န္နဲ႔ ၿပန္ၿပၾကည႔္ဖု႔ိ လုိအပ္ပါတယ္။
၁၀။ Your life, your choice
ဒီပစၥည္းေလးကေတာ့ အသံုးၿပဳဖူးတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သေဘာက်ၾကသလို၊ တစ္ဖက္မွာလည္း အသံုးမၿပဳဖူးေသးတဲ့သူေတြ တအားေၾကာက္ၾကတဲ့ သားဆက္ၿခားနည္းလမ္းတစ္ခု ၿဖစ္ပါတယ္။ သားဆက္ၿခားနည္းအားလံုးမွာေတာ့ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္ကုိယ္စီ ရွိၾကတာပါပဲ။ အဓိကကေတာ့ ဘယ္သူေၿပာလုိ႔၊ ဘယ္၀ါတုိက္တြန္းလို႔ ဆုိတာထက္ ကုိယ္နဲ႕သင့္ေတာ္တဲ့ သားဆက္ၿခားနည္းတစ္ခုကို ကၽြမ္းက်င္သူနဲ႕ တုိင္ပင္ၿပီး ေရြးခ်ယ္အသံုးၿပဳႏုိင္ၾကဖို႔ လိုပါတယ္။
“အမ်ိဳးသမီးသားေၾကာၿဖတ္ၿခင္း အေၾကာင္း”
(Female sterilization)
၁။ အဲဒါ ဘာလဲ
အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ သားဥၿပြန္ကို ၿဖတ္ၿခင္း၊ ဒါမွမဟုတ္ ကလစ္န႔ဲညွပ္ၿပီး ပိတ္ဆုိ႔ၿခင္းကို ေခၚတာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ရာသက္ပန္ ကုိယ္၀န္တားနည္း (Permanent method) တစ္ခု ၿဖစ္ၿပီး အေသးစားခြဲစိတ္မႈ လုပ္ရပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြလည္း သားေၾကာၿဖတ္လို႔ ရေပမယ့္ ဒီႏုိင္ငံမွာေတာ့ ခြင့္မၿပဳထားပါဘူး။
၂။ အလုပ္လုပ္ပံု
အပ်ိဳၿဖစ္လာတဲ့အခ်ိန္ကစၿပီး ေသြးဆံုးခ်ိန္အထိ သားဥအိမ္ကေန မမ်ိဳးဥ တစ္လတစ္ခါကို ေၾကြပါတယ္။ အဲဒီ ေၾကြလာတဲ့ မမ်ိဳးဥေလးက သားဥၿပြန္ကတစ္ဆင့္ သုက္ပုိးနဲ႔သြားေပါင္းၿပီး သေႏၶေအာင္တယ္၊ ကုိယ္၀န္ရပါတယ္။ ခုလို သားဥၿပြန္ကို ၿဖတ္ေတာက္လိုက္တဲ့အခါမွာေတာ့ မမ်ိဳးဥေလးဟာ သုက္ပုိးနဲ႔သြားမေပါင္းႏုိင္ေတာ့ဘူး။ ဒီအခါမွာ ကုိယ္၀န္လည္း မရႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။
၃။ ဘယ္လိုအသံုးၿပဳရတာလဲ
အေသးစား ဗုိက္ခြဲမႈၿပဳလုပ္ၿပီးလည္း သားေၾကာၿဖတ္ႏုိင္သလို၊ ခုေနာက္ပိုင္းမွာ မွန္ေၿပာင္း (Laproscope) ကတစ္ဆင့္ ၿဖတ္တာမ်ိဳးေတြလည္း လုပ္လာၾကပါၿပီ။
၄။ ထိေရာက္မႈ
အထိေရာက္ဆံုး ကုိယ္၀န္တားနည္းတစ္ခု ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သားေၾကာၿဖတ္ၿပီးရင္ လံုး၀စိတ္ခ်ရၿပီလားဆုိေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး၊ ၿဖတ္ၿပီးတစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ ကုိယ္၀န္ရႏုိင္ေခ်က အေယာက္ (၁,၀၀၀) မွာ ၅ေယာက္ ရွိပါတယ္။ ကုိယ္၀န္ရွိေနတာကို မသိဘဲ သားေၾကာၿဖတ္လိုက္ၿပီးမွ သိတာ၊ ၿဖတ္ေပးသူရဲ႕မွားယြင္းမႈေၾကာင့္ၿဖစ္တာ၊ တခ်ိဳ႕မွာေတာ့ သားဥၿပြန္မွာ အေပါက္ၿပန္ေပၚလာတာမ်ိဳးေၾကာင့္ ကုိယ္၀န္ရတတ္တာပါ။
ရာသက္ပန္နည္းလမ္းၿဖစ္တဲ့အတြက္ သားေၾကာၿဖတ္ၿပီးရင္ ၿပန္ၿပင္ဖုိ႔ေတာ့ မလြယ္ပါဘူး။ လုပ္ရတဲ့ခြဲစိတ္မႈက သိပ္ခက္သလို၊ ကုန္က်စရိတ္လည္း မ်ားတယ္။ လုပ္ေပးႏုိင္သူလည္း ရွားတယ္။ ေနာက္ၿပီး လုပ္လုိ႔ရခဲ့ရင္လည္း ကုိယ္၀န္ၿပန္ရဖုိ႔ ခက္တယ္။
၅။ အားသာခ်က္ေတြက ဘာေတြလဲ
- ကေလးမလိုခ်င္ေတာ့ဘူးဆုိရင္ စိတ္ခ်လက္ခ် အသံုးၿပဳလုိ႔ရတယ္။ အလုပ္ရႈပ္သက္သာတယ္။
- ေဟာ္မုန္းရဲ႕ ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳးေတြ မၾကံဳရဘူး။
၆။ အားနည္းခ်က္ေတြက ဘာေတြလဲ
- အေသးစားခြဲစိတ္မႈ လုပ္ရမယ္။ ၿဖစ္ခဲပါတယ္ဆုိေပမယ့္ ဒါရဲ႕ေနာက္ဆက္တြဲ ၿပႆနာေတြ ရွိတတ္တယ္။
- လက္ရွိအေနအထားအရ ဆရာ၀န္နဲ႔ ကုိယ္နဲ႔တင္ မၿပီးဘူး၊ ဘုတ္အဖြဲ႔ဆီ ခြင့္ၿပဳခ်က္တင္ရတယ္
၇။ ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳး ဘယ္လိုရွိလဲ
ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳးရယ္လို႔ မရွိဘဲ ခြဲစိတ္မႈရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲၿပႆနာမ်ားသာ ၾကံဳရတာမ်ိဳး ရွိတတ္ပါတယ္။
၈။ သားေၾကာၿဖတ္ဖို႔အတြက္ လိုအပ္ခ်က္မ်ား
ဒီအခ်က္ (၁၀)ခ်က္ထဲက တစ္ခ်က္ခ်က္နဲ႔ ၿပည္႔စံုရင္ သားေၾကာၿဖတ္ဖုိ႔ ခြင့္ၿပဳခ်က္ရႏုိင္ပါတယ္။
• ယခင္က ႏွစ္ခါခြဲေမြးထားဖူးတ့ဲ ကုိယ္၀န္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီး
• သားအိမ္အထက္ပိုင္း (upper segment) မွတစ္ဆင့္ ခြဲစိတ္ေမြးဖြါးမႈ တစ္ခါၿပဳလုပ္ဖူးသူ
• ကေလး(၅)ေယာက္နဲ႔အထက္ ေမြးဖူးသူ (အသက္ဘယ္ေလာက္ၿဖစ္ၿဖစ္)
• အသက္(၃၅)ႏွစ္ အမ်ိဳးသမီး၊ ကေလးမ်ားမ်ား ေမြးဖူးထားၿပီး လက္ရွိမွာ သက္ရွိထင္ရွား ကေလး (၃)ေယာက္ ရွိေနရင္
• အသက္ (၃၈)ႏွစ္ အမ်ိဳးသမီး၊ ကေလးမ်ားမ်ား ေမြးဖူးထားၿပီး လက္ရွိမွာ သက္ရွိထင္ရွား ကေလး (၂)ေယာက္ ရွိေနရင္
• အသက္ (၄၀)ႏွစ္ အမ်ိဳးသမီး၊ လက္ရွိမွာ သက္ရွိထင္ရွား ကေလး (၁)ေယာက္ ရွိေနရင္
• ထပ္ထပ္ၿပီး ၿဖစ္ႏုိင္ေခ်မ်ားတဲ့ မ်ိဳးဗီဇနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေရာဂါတစ္ခု အရင္ကေလးမွာ ၿဖစ္ဖူးတယ္ဆုိရင္
• ကုိယ္၀န္ထပ္မေဆာင္သင့္တဲ့ ေရာဂါတစ္ခုခု ရွိေနရင္
• မိခင္က်န္းမာေရးကုိ ထိခုိက္ႏုိင္တဲ့ မီးယပ္ေရာဂါတစ္ခုခု ရွိေနရင္
• ကုိယ္၀န္ထပ္မေဆာင္သင့္တဲ့ မီးဖြါးၿခင္းဆုိင္ရာ အေရးေပၚအေၿခအေနမ်ိဳး ရွိဖူးရင္
သားေၾကာၿဖတ္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေရာ သူ႔အမ်ိဳးသားပါ ေဖာင္ၿဖည္႔ရတယ္။ ေနာက္ ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္ရဲ႕ ေထာက္ခံခ်က္ လိုတယ္။ ၿပီးသြားရင္ေတာ့ လိုအပ္တဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြ အကုန္လံုးကို ဘုတ္အဖြဲ႔ဆီ တင္ရပါတယ္။ ၿပီးသြားရင္ေတာ့ ဘုတ္အဖြဲ႔က သင့္ေတာ္တယ္လို႔ ဆံုးၿဖတ္ေပးလုိက္ၿပီဆုိရင္ သားေၾကာၿဖတ္လို႔ ရပါၿပီ။
Ref ; စာအမွတ္ ကုသ-၂/က-၂၄/၂၀၁၃/၁၄၄၅ ; ေအာက္တုိဘာ ၃၁၊ ၂၀၁၃ ရက္စြဲ၊ က်န္းမာေရးဦးစားဌာန၊ က်န္းမာေရး၀န္ၾကီးဌာန (အစည္းအေ၀းမွတ္တမ္း ၃၄/၂၀၁၃)
၉။ လြဲမွားတဲ့ အယူအဆမ်ား
-၀တတ္တယ္ ဆိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ ပံုပန္းသြင္ၿပင္၊ ကုိယ္အေလးခ်ိန္၊ လိင္ဆက္ဆံလိုစိတ္ေတြအေပၚမွာ ဘာမွၿပႆနာ မေပးပါဘူး။
-ေနရာမွားသေႏၶတည္တာကိုလည္း ေလ်ာ့က်ေစပါတယ္။ ေနရာမွားသေႏၶတ
ည္တယ္ ဆုိတာက သေႏၶအရင္ေအာင္တယ္၊ ၿပီးမွ သားအိမ္မွာ သေႏၶမတည္ဘဲ သားဥၿပြန္လို တၿခားေနရာမွာ သြားတည္တာကို ေခၚတာပါ။ အခုက သေႏၶမေအာင္ဖုိ႔ကို ကာကြယ္ေပးတာမို႔ ဒါ ၿဖစ္စရာ အေၾကာင္းမရွိပါဘူး။ အေမရိကန္မွာ လုပ္ထားတဲ့ ေလ့လာခ်က္အရ ဘာသားဆက္ၿခားနည္းမွ သံုးမထားတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အေယာက္ တစ္ေသာင္းမွာ ၆၅ ေယာက္ ၿဖစ္ႏုိင္ေခ်ရွိၿပီး သားေၾကာၿဖတ္ၿပီးရင္ေတာ့ အေယာက္ တစ္ေသာင္းမွာ ၆ေယာက္သာ ဒါမ်ိဳး ၿဖစ္ႏုိင္ေခ်ရွိပါတယ္။
၁၀။ Your life, your choice
ဒီနည္းလမ္းကေတာ့ ကေလးလံုး၀မယူေတာ့တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ သင့္ေတာ္တဲ့နည္း ၿဖစ္ပါတယ္။ သူ႔မွာလည္း အားနည္းခ်က္၊ အားသာခ်က္ေတြ ရွိတာပါပဲ။ အဓိကက ကုိယ္နဲ႔အသင့္ေတာ္ဆံုးနည္းလမ္းကို ေရြးခ်ယ္ႏုိင္ၾကဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ကုိယ္က ႏွစ္အၾကာၾကီး ကုိယ္၀န္တားထားခ်င္တယ္၊ သားေၾကာၿဖတ္ဖုိ႔ကလည္း ခြင့္ၿပဳခ်က္မရႏုိင္ဘူး ဆုိရင္ေတာ့ တၿခားႏွစ္ရွည္ခံနည္းလမ္းတစ္ခုကို အသံုးၿပဳဖုိ႔ လိုပါမယ္။
“အေရးေပၚသေႏၶတား ေဆးကဒ္ အေၾကာင္း”
(Emergency contraceptive pill)
၁။ အဲဒါ ဘာလဲ
မေတာ္တဆ အကာအကြယ္မဲ့ အတူေနမိၿပီးသြားတဲ့အခ်ိန္မွာ ေသာက္ရတဲ့ ေဆးကဒ္ၿဖစ္ပါတယ္။ ပရုိဂ်က္စတင္ ေဟာ္မုန္းတစ္မ်ိဳးတည္းသာ ပါ၀င္ပါတယ္။ (ႏွစ္မ်ိဳးပါတဲ့ ေဆးကဒ္လည္း ရွိပါေသးတယ္၊ ဒါေပမယ့္ အသံုးမ်ားတာက တစ္မ်ိဳးပါေဆးကဒ္ေတြ ၿဖစ္ပါတယ္)
တခ်ိဳ႕ေဆးကဒ္ေတြက ေဆးလံုးႏွစ္လံုးပါ၀င္ၿပီး ခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ေဆးလံုးတစ္လံုးတည္း ပါ၀င္တဲ့ေဆးေတြလည္း ရွိေနပါၿပီ။
၂။ အလုပ္လုပ္ပံု
ကုိယ္၀န္ရတယ္ဆုိတာ အမ်ိဳးသမီးခႏၶာကိုယ္ထဲက မမ်ိဳးဥနဲ႔ အမ်ိဳးသားဆီက သုက္ပုိးနဲ႔ ေပါင္းစပ္မိတဲ့အခါ ၿဖစ္လာတာပါ။ ဒီေဆးကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ မမ်ိဳးဥမေၾကြေအာင္ လုပ္ေပးႏုိင္သလုိ၊ ေၾကြတာကိုလည္း ေႏွးေကြးေစပါတယ္။ ဒီနည္းလမ္းနဲ႔ ကိုယ္၀န္မရေအာင္ တားေပးပါတယ္။
၃။ ဘယ္လိုအသံုးၿပဳရတာလဲ
ဒီေဆးကို အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံၿပီး နာရီ ၁၂၀ (၅ရက္) အတြင္း ေသာက္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ နာရီ ၁၂၀ ဆုိေပမယ့္ ေစာေစာေသာက္ေလ ေကာင္းေလပါပဲ။
အရင္ကေတာ့ ေဆးလံုးႏွစ္လံုးပါတဲ့ ေဆးကဒ္ေတြဆုိ ပထမတစ္လံုးေသာက္၊ ၁၂ နာရီၿခားၿပီးမွ ေနာက္တစ္လံုးထပ္ေသာက္ခုိင္းပါတယ္။ ခုေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ ႏွစ္လံုးစလံုးကို တစ္ၿပိဳင္တည္း ေသာက္ခုိင္းပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဒုတိယတစ္လံုးေသာက္ဖုိ႔ ေမ့သြားတယ္ဆုိတာမ်ိဳး မရွိေတာ့ဘူးေပါ့။
တစ္လုံးတည္းပါတဲ့ ေဆးကဒ္ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီတစ္လုံးတည္း ေသာက္လိုက္ရင္ ရပါၿပီ၊၊
ေဟာ္မုန္းပမာဏမ်ားတာမို႔ အန္တတ္ပါတယ္။ ေဆးေသာက္ၿပီး ၂နာရီအတြင္း အန္ထြက္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ထပ္ေသာက္ရပါမယ္။ အဲဒါကုိမွ ထပ္အန္ေနတယ္ဆုိရင္ အအန္ေပ်ာက္ေဆးနဲ႔တြဲၿပီး ေသာက္လုိ႔ရပါတယ္။
၄။ ထိေရာက္မႈ
ပံုမွန္အသံုးၿပဳလို႔ရတဲ့ သားဆက္ၿခားနည္း မဟုတ္တာေၾကာင့္ အသံုးၿပဳၿပီး တစ္ႏွစ္အတြင္း အမ်ိဳးသမီးဘယ္ႏွေယာက္ ကုိယ္၀န္ရႏုိင္တယ္ ဆုိတာမ်ိဳး ေၿပာလုိ႔မရပါဘူး။
ေၿပာလု႔ိရႏုိင္တာကေတာ့ ကုိယ္၀န္ရႏုိင္တဲ့ရက္ေတြမွာ ဆက္ဆံမိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးအေယာက္(၁၀၀)မွာ ဒီေဆးကုိ မေသာက္ဘူးဆုိရင္ (၈)ေယာက္ ကိုယ္၀န္ရနိုင္ၿပီး ေသာက္လိုက္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ (၁)ေယာက္ပဲ ကုိယ္၀န္ရႏုိင္ပါတယ္။
ေစာေစာေသာက္ေလ ထိေရာက္မႈပိုေကာင္းေလ ျဖစ္ပါတယ္၊၊
(၁၀၀)မွာ (၁)ေယာက္ဆုိေတာ့ ရုတ္တရက္ၾကည္႔လိုက္ရင္ ထိေရာက္မႈေကာင္းတယ္ ထင္ရေပမယ့္ တၿခားေသာ ေသာက္ေဆး၊ ထုိးေဆး၊ ပစၥည္းထည္႔တာတုိ႔လို သားဆက္ၿခားနည္းေတြနဲ႔ ယွဥ္လိုက္ရင္ေတာ့ ထိေရာက္မႈနည္းတာကို ေတြ႔ရ႔ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီနည္းလမ္းကို ပံုမွန္သားဆက္ၿခားနည္းတစ္ခုအေနနဲ႔ အသံုးမၿပဳသင့္တာပဲ ၿဖစ္ပါတယ္။
၅။ အားသာခ်က္ေတြက ဘာေတြလဲ
- အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံမႈေတြမွာ သံုးလို႔ရတယ္။ ဥပမာ အဓမၼၿပဳက်င့္ခံရတဲ့အခါ၊ အိမ္ေထာင္သည္ေတြ ဘာသားဆက္ၿခားနည္းမွ မသံုးရေသးခ်ိိန္မွာ အတူေနမိတာ၊ ကြန္ဒံုးသံုးရက္နဲ႔ ေပါက္ၿပဲသြားတာ၊ သုက္ရည္ကို အၿပင္မွာ စြန္႔ထုတ္ဖုိ႔ ေနာက္က်သြားတာ၊ ေနာက္ၿပီး ခ်စ္သူရည္းစားေတြ မေတာ္တဆ ခ်စ္နယ္ကၽြံမိတာမ်ိဳးေတြမွာ သံုးလို႔ရပါတယ္။
- မတည့္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးရယ္လို႔ မရွိဘဲ ဘယ္သူမဆုိ အသံုးၿပဳလို႔ ရပါတယ္။
၆။ အားနည္းခ်က္ေတြက ဘာေတြလဲ
- အတူမေနခင္ ၾကိဳတင္အသံုးၿပဳၿပီး ကာကြယ္ထားလို႔ မရပါဘူး။ အတူေနၿပီးသြားမွသာ ေသာက္လုိ႔ရတယ္။
- တၿခားသားဆက္ၿခားနည္းေတြနဲ႔ ယွဥ္ရင္ ထိေရာက္မႈနည္းတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပံုမွန္သားဆက္ၿခားနည္းအေနနဲ႔ စြဲသံုးလို႔မရဘူး။
- အဓမၼအက်င့္ခံလိုက္ရတယ္ဆုိရင္ လိင္ကတစ္ဆင့္ ကူးစက္တဲ့ေရာဂါေတြ ရႏုိင္ေခ် ရွိပါတယ္။ ဒီေဆးက အဲဒီေရာဂါေတြကုိေတာ့ ကာကြယ္ႏုိင္မယ္ မဟုတ္ပါဘူး။
၇။ ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳး ဘယ္လိုရွိလဲ
ေဆးေသာက္ၿပီးစ (၂)ရက္ေလာက္မွာ ေသြးနည္းနည္းဆင္းတာ၊ ပံုမွန္ရာသီေပၚရမယ့္ရက္ထက္ ေစာၿပီးေပၚတာ၊ ဒါမွမဟုတ္ ေနာက္က်သြားတာမ်ိဳးေတြ ၿဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေနာက္ၿပီး ေဟာ္မုန္းပါတဲ့အတြက္ ေဟာ္မုန္းေၾကာင့္ၿဖစ္တဲ့ ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳးေတြ ခံစားရႏုိင္တယ္။ ေခါင္းမူးတာ၊ ဇက္ေၾကာတက္တာ၊ ပ်ိဳ႕အန္တာ၊ ရင္သားေတြတင္းၿပီး နာတာ၊ ဒါေတြၿဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။
၈။ မသံုးစြဲသင့္ေသာ အေၿခအေနမ်ား
ဒီေဆး မေသာက္သင့္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးရယ္လုိ႔ မရွိပါဘူး။ ဘယ္သူမဆုိ အသံုးၿပဳလုိ႔ ရပါတယ္။
၉။ လြဲမွားတဲ့ အယူအဆမ်ား
- (၅)ရက္အတြင္း ေသာက္လုိ႔ရတယ္ဆုိေပမယ့္ ေစာေစာေသာက္ေလ ေကာင္းေလပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ေဆးေသာက္ဖုိ႔ကို အခ်ိန္ဆြဲမေနသင့္ပါဘူး။
- တခ်ိဳ႕ကလည္း ေမးတတ္ၾကတယ္၊ ဒီေဆးကုိ တစ္လ ဘယ္ႏွၾကိမ္အမ်ားဆံုး သံုးလို႔ရသလဲ တဲ့။
ဒီေဆးဟာ အေရးေပၚအေၿခအေနအတြက္ပဲ အသံုးၿပဳရတာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တစ္လ ဘယ္ႏွၾကိမ္အမ်ားဆံုးသံုးလုိ႔ရတယ္ ဆုိၿပီး တိတိက်က် ေၿပာထားတာ မရွိပါဘူး။ တကယ္လို႔ ကုိယ္က ဒီလိုခဏခဏအေရးေပၚေနမယ္၊ ဆုိလိုတာက အိမ္ေထာင္သည္ၿဖစ္ၿဖစ္၊ ဒါမွမဟုတ္ အိမ္ေထာင္ေတာ့မရွိေသးေပမယ့္ အိမ္ေထာင္သည္လိုပဲ ပံုမွန္ဆက္ဆံမႈရွိေနရင္ၿဖစ္ၿဖစ္ ဒီနည္းလမ္းကို အသံုးမၿပဳသင့္ဘဲ ဒီထက္ပုိစိတ္ခ်ရတဲ့ သားဆက္ၿခားနည္းတခုခုကို ပံုမွန္အသံုးၿပဳဖုိ႔ လိုပါတယ္။
၁၀။ Your life, your choice
ဒီေဆးကေတာ့ ပံုမွန္အသံုးၿပဳသင့္တဲ့ နည္းလမ္းမဟုတ္ဘဲ အေရးေပၚအေၿခအေနအတြက္သာ ရည္ရြယ္ထုတ္လုုပ္ထားတဲ့ ေဆးၿဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ အကာအကြယ္မဲ့ အတူေနမိလိုက္တဲ့အခါမ်ိဳးမွာ ကိုယ္၀န္ရမသြားေအာင္ ဒီေဆးကုိ အသံုးၿပဳလုိ႔ရၿပီး၊ ပံုမွန္ဆက္ဆံမႈရွိေနတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကေတာ့ ဒီထက္ပုိစိတ္ခ်ရတဲ့ တၿခားသားဆက္ၿခားနည္းတခုခုကို အသံုးၿပဳဖုိ႔ လိုအပ္ပါမယ္။