ကမၻာ့ ကုလသမဂၢသည္ ႏိုင္ငံတကာ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး ၊ လုံၿခံဳေရး ၊ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတို႔အတြက္ ဖြဲ႕စည္းထားသည့္ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္း ျဖစ္သည္။ အဖြဲ႕၀င္ ႏိုင္ငံေပါင္း (၁၉၂) ႏိုင္ငံရွိၿပီး အဖြဲ႕ဌာနခ်ဳပ္ကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ၊ နယူးေရာက္တြင္ ဖြဲ႕စည္းထားသည္။
သမိုင္းေၾကာင္း
ကမၻာ့ ကုလသမဂၢသည္ ႏိုင္ငံေပါင္းခ်ဳပ္အသင္းႀကီး ၏ သမိုင္းအေမြကို ဆက္ခံေသာ အဖြဲ႕ႀကီး ျဖစ္သည္။ ကမၻာ့ကုလသမဂၢ (United Nations) ဟူေသာ အမည္သည္ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ ၊ ကုလသမဂၢ ေၾကညာစာတမ္း (Declaration By United Nations) တြင္ ၀င္စတန္ခ်ာခ်ီ ႏွင့္ ရုစဗဲ့တို႔က စတင္ အသံုးျပဳခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ၁၉၄၅ ဧၿပီ (၂၅) တြင္ ကုလသမဂၢ ညီလာခံကို ဆန္ဖရန္ စစ္စကိုၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပခဲ့ရာ ႏိုင္ငံေပါင္း (၅၀) တက္ေရာက္ခဲ့ၾကကာ ကုလသမဂၢ ေၾကညာစာတမ္း (Charter of the United Nations ) မူၾကမ္းကို အတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၄၅ ေအာက္တိုဘာ (၂၄) တြင္ ကမၻာ့ကုလသမဂၢ အမည္ျဖင့္ တရား၀င္ ေပၚထြန္းခဲ့ၿပီး ျပင္သစ္ ၊ တရုတ္ ၊ ဆိုဗီယက္ ၊ ၿဗိတိန္ ႏွင့္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံ (၅) ႏိုင္ငံသည္ အၿမဲတမ္း အဖြဲ႕၀င္ ႏိုင္ငံမ်ား ျဖစ္လာကာ အျခား ႏိုင္ငံ (၄၆) ႏိုင္ငံလည္း ပါ၀င္ခဲ့သည္။ ပထမဆံုး အေထြေထြ ညီလာခံကို ၁၉၄၆ ဇန္န၀ါရီတြင္ လန္ဒန္၌ က်င္းပခဲ့ၿပီး အဖြဲ႕၀င္ ႏိုင္ငံ (၅၁) ႏိုင္ငံ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။
ပထမကမၻာစစ္ျပီးစီးသည့္ေနာက္တြင္ ႏိုင္ငံ ေပါင္းခ်ဳပ္ အသင္းၾကီးေပၚေပါက္လာသကဲ့သုိ႔၊ ဒုတိယကမၻာစစ္ အျပီးတြင္ ကုလသမဂၢေပၚေပါက္လာေလသည္။ ယူ၊ အင္၊ အို ဟုေခၚေသာ ကုလသမဂၢသည္ အသင္းဝင္ႏိုင္ငံအမ်ားဆံုးႏွင့္ လူမ်ဳိးအမ်ားဆံုးပါဝင္ေသာ အင္အားအၾကီးမားဆံုး ကမၻာ့ အစည္းအ႐ံုးျဖစ္ေလသည္။ ေရွးကရွိခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံေပါင္းခ်ဳပ္ အသင္း ၾကီးထက္လည္း အင္အားၾကီးမားသည္။ ႏိုင္ငံေပါင္းခ်ဳပ္ အသင္းၾကီးတြင္ မပါဝင္ခဲ့ေသာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ႏွင့္ အျခားႏိုင္ငံမ်ားသည္ ကုလသမဂၢတြင္ စိတ္အားထက္သန္ေသာ အဖြဲ႔ဝင္မ်ား ျဖစ္လာၾကေလသည္။
ကုလသမဂၢ စာခ်ဳပ္ၾကီးကိုအေျခခံ၍ ကုလသမဂၢကို ဖြဲ႔စည္းထားသည္။ ကုလသမဂၢဝင္ႏိုင္ငံမ်ားသည္ ၾကီး ငယ္မဟူ၊ လက္ဝဲ လက္ယာမေရြး၊ ကုလသမဂၢစာခ်ဳပ္ၾကီးတြင္ ျပ႒ာန္းထားေသာ တာဝန္ဝတၱရားမ်ားကို လက္ခံပါသည္။ လုိက္နာ ပါမည္ဟု ကတိခံဝန္ျပဳရသည္။ ကုလသမဂၢ၏ အခ်ဳပ္အခ်ာမ႑ိဳင္ကား ကုလသမဂၢစာခ်ဳပ္ၾကီးပင္ ျဖစ္ေလသည္။ စာခ်ဳပ္ကို မက်ဴးေက်ာ္ မေဖါက္ဖ်က္ရေခ်။ စာခ်ဳပ္က ခ်ေပးထားေသာ လမ္းစဥ္အတုိင္းသာ လုိက္နာေဆာင္ရြက္ ရသည္။ ကုလသမဂၢဝင္တစ္ႏိုင္ငံသည္ ကုလသမဂၢစာခ်ဳပ္ၾကီး တြင္ ျပ႒ာန္းထားေသာ တာဝန္ဝတၱရားမ်ားႏွင့္၊ အျခားႏိုင္ငံ မ်ားႏွင့္ ခ်ဳပ္ဆုိထားေသာစာခ်ဳပ္တြင္ ျပ႒ာန္းထားေသာ တာဝန္ ဝတၱရားမ်ား အျပိဳင္အဆုိင္ျဖစ္ေနေသာ္၊ ကုလသမဂၢစာခ်ဳပ္ၾကီး တြင္ ျပ႒ာန္းထားေသာ တာဝန္ဝတၱရား မ်ားကိုသာ ဦးစားေပး ရမည္ ျဖစ္သည္။
ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားတြင္ ကုလသမဂၢႏွင့္ ႏိုင္ငံေပါင္းခ်ဳပ္ အသင္းၾကီးသည္ မ်ားစြာ မျခားနားလွေပ။ ကမၻာေပၚတြင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္လံုျခံဳေရးတုိ႔ တည္ျမဲေအာင္လံုးပန္းရန္၊ လူမ်ားသည္ တူညီေသာအခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ ကိုယ့္ၾကမၼာ ကိုယ္ဖန္တီးခြင့္မ်ားရရွိေရးကို အေျခခံလ်က္၊ ျပည္ေထာင္ အခ်င္းခ်င္း ခ်စ္ၾကည္ေရးကုိ ခုိင္ျမဲေအာင္ ေဆာင္ရြက္၍ အျခားေလ်ာ္ကန္ေသာ အစီအမံမ်ားျဖင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ခုိင္ျမဲေအာင္ ၾကိဳးစားရန္၊ အမ်ဳိးဘာသာစကား က်ား၊ မ အယူဝါဒမခြဲျခားဘဲ ျပည္ေထာင္ ခ်င္းခ်င္းဆိုင္ရာ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးရာ၊ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ လူအခ်င္းခ်င္း ၾကင္နာမႈ ျပႆနာ မ်ားကို ေျဖရွင္းရာ၌၄င္း၊ လူတုိ႔ ၏အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ အေျခခံ လြတ္လပ္မႈ အခြင့္အေရးမ်ားကို ႐ိုေသေလးစားေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရာတြင္၄င္း၊ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ခြင့္ကို ရရွိေစရန္ႏွင့္၊ ထုိအခ်က္မ်ား ထေျမာက္ေအာင္ျမင္ေစျခင္းငွါ ကုလသမဂၢ သည္ ႏိုင္ငံအသီးသီးတုိ႔၏ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ခ်က္ မ်ားကို တညီ တညြတ္တည္းျဖစ္ေအာင္ ျပဳျပင္မည့္ မ႑ိဳင္သဖြယ္ျဖစ္ေစရန္ ကုလသမဂၢကို ဖြဲ႔စည္းစဥ္က ရည္ရြယ္ေလသည္။ ထုိျပင္ ကုလသမဂၢကို ေအာက္ပါသေဘာတရားမ်ားေပၚတြင္ အေျခခံ၍ တည္ေထာင္ခဲ့၏။ ယင္းတုိ႔မွာ
အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံအားလံုးသည္ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာပိုင္ ႏုိင္ငံမ်ားျဖစ္၍ အဆင့္အတန္းခ်င္း တူညီသည္။
အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံအားလံုးသည္ စိတ္ေကာင္းသေဘာေကာင္းႏွင့္ စာခ်ဳပ္ၾကီးတြင္ ေဖၚျပထားေသာ တာဝန္ဝတၱရားမ်ားကို
ထိန္းသိမ္း ေဆာင္ရြက္ရန္ တာဝန္ခံသည္။
အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားသည္ ယင္းတုိ႔၏ အျငင္းပြားမႈမ်ားကို
ေအးခ်မ္းေသာနည္းမ်ားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရး၊ လံုျခံဳေရးႏွင့္ တရားမွ်တေရးတုိ႔ကို မပ်က္ျပားေစဘဲျဖစ္ေစ၊ ေျဖရွင္းရန္ တာဝန္ခံသည္။
ႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္းဆက္ဆံရာတြင္ အဖြ႔ဲဝင္ႏိုင္ငံတစ္ခုသည္
အျခားတစ္ႏိုင္ငံ၏ နယ္ေျမႏွင့္ လြတ္လပ္မႈ အခြင့္အေရးတုိ႔ကို ထိပါးေစေသာအၾကမ္းမႈကို မဖက္ရ၊ အၾကမ္းဖက္မည္ဟု မျခိမ္းေျခာက္ရ၊သို႔မဟုတ္ ကုလသမဂၢ၏ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္၍ မျပဳမူရ၊
ကုလသမဂၢသည္ စာခ်ဳပ္ပါအခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္
ေလ်ာ္ညီစြာ ျငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ျမဲေအာင္ႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ျပန္လည္ရရွိေအာင္ အေရးယူေသာအခါ၊ အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံတုိင္းသည္ လိုအပ္ေသာ အကူအညီမ်ားေပးရမည့္ျပင္ အေရးယူျခင္း ခံရ ေသာ ႏိုင္ငံအား အကူအညီမေပးရန္ တာဝန္ခံသည္။
ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ လံုျခံဳေရးကို ေစာင့္ထိန္းရန္ လိုအပ္
သည္ႏွင့္အမွ်၊ အဖြဲ႔ဝင္မဟုတ္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားသည္လည္း စာခ်ဳပ္ပါ အခ်က္အလက္မ်ားအတိုင္း ေဆာင္ရြက္ေရးအတြက္ အဖြဲ႔ၾကီးက စီမံေပးရမည္။
အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံတစ္ခု၏ျပည္တြင္းေရးကိစၥမ်ားတြင္ ျငိမ္းခ်မ္း
ေရးရရွိရန္ ေဆာင္ရြက္သည့္အခါမွတစ္ပါး၊ ကုလသမဂၢသည္ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္း မျပဳရ စသည္တုိ႔ျဖစ္ေလသည္။
ကုလသမဂၢၾကီးေပၚေပါက္လာေစရန္ႏိုင္ငံၾကီးမ်ားသည္ အၾကိမ္ၾကိမ္ ေဆြးေႏြးတုိင္ပင္၍ ခရီးအဆင့္ဆင့္ ျဖတ္ေက်ာ္ ခဲ့ရသည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္ စတင္ျဖစ္ပြား၍ ၂၂ လမွ်အၾကာ၊ ၁၉၄၁ ခု ဇြန္လတြင္ ျဗိတိသွ် အစိုးရႏွင့္ ၉ ႏိုင္ငံမွ စစ္ေျပး အစိုးရတို႔သည္ လန္ဒန္ျမဳိ႔ေတာ္ရွိ စိန္ဂ်ိမ္းနန္းေတာ္တြင္ စစ္ ျဖစ္ေစသည့္ အေျခခံအေၾကာင္းရင္းမ်ားကို အျမစ္ကလွန္၍ ျဖိဳဖ်က္ရန္ႏွင့္ ကမၻာေပၚရွိ လူမ်ဳိးအသီးသီးအတြက္ ဘဝသစ္ ဖန္တီးေပးရန္ မ်က္ႏွာစံုညီ ေဆြးေႏြးျပီးေသာ္၊ စိန္ဂ်ိမ္းနန္းေတာ္ ေက်ညာစာတမ္းကို ထုတ္ျပန္လိုက္ ေလသည္။ ကုလသမဂၢ ေပၚေပါက္ေရးအတြက္ ေရွးဦးစြာ လမ္းခင္းေပးလိုက္ေသာ ေက်ညာ စာတမ္းပင္ ျဖစ္ေပသည္။
ထုိေနာက္ အေမရိကန္သမၼတၾကီး ႐ူးဇဗဲ့ႏွင့္ ျဗိတိသွ် ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ မစၥတာခ်ာခ်ီတုိ႔သည္ ၁၉၄၁ ခု ၾသဂုတ္ လ၌ အတၱလႏၲိတ္သမုဒၵရာအတြင္း တစ္ေနရာတြင္ လွ်ိဳ႔ဝွက္စြာ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြး၍၊ ၾသဂုတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔ တြင္ သူတို႔ႏွစ္ဦး ေပါင္းကာ ေနာင္အခါတြင္ 'အတၱလႏၲိတ္စာခ်ဳပ္'ဟု ေက်ာ္ၾကား ခဲ့ေသာ ေက်ညာစာတမ္း တစ္ေစာင္ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့၏။ အတၱလႏၲိတ္စာခ်ဳပ္တြင္ ကုလသမဂၢၾကီး၏အေျခခံရည္ရြယ္ ခ်က္ အခ်ဳိ႔ပါဝင္ေလသည္။
ထုိႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ ဂ်ာမနီသိမ္းပိုက္ထား ေသာ ဥေရာပႏိုင္ငံ ၉ ႏိုင္ငံႏွင့္ ဆိုဗီယက္႐ုရွ အစိုးရမ်ားက အတၱလႏၲိတ္စာခ်ဳပ္ကို သေဘာတူေထာက္ခံေၾကာင္း လက္မွတ္ ေရးထိုးခဲ့သည္။ ယင္းသုိ႔အားျဖင့္ ကုလသမဂၢ ေပၚေပါက္ရန္ ေရွ႔သို႔ တစ္ဆင့္လွမ္းခဲ့ျပန္သည္။
၁၉၄၂ ခု ႏွစ္သစ္ကူးေန႔တြင္ 'ၾကီးေလးၾကီး'ဟု သတင္းစာ မ်ားက ကင္ပြန္းတပ္လိုက္ေသာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု၊ ျဗိတိန္၊ ဆိုဗီယက္႐ုရွႏွင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမ်ားအပါအဝင္ ႏိုင္ငံ ေပါင္း ၂၆ ႏိုင္ငံတုိ႔သည္ စစ္ေအာင္ႏိုင္ေရးအတြက္ တစ္ဦးကို တစ္ဦး ကူညီရန္ႏွင့္ သီးျခားျငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ မခ်ဳပ္ရန္ 'ႏိုင္ငံေပါင္းစံု ေက်ညာစာတမ္းၾကီး'ကို လက္မွတ္ေရးထားခဲ့ၾက သည္။ထုိႏွစ္ေဆာင္ဦးေပါက္တြင္ ၾကီးေလးၾကီးမွ ကိုယ္စားလွယ္ မ်ားသည္ ေမာစကိုျမိဳ႔ေတာ္၌ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြး ျပီးေသာ္၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္း တစ္ခု လုိအပ္ေၾကာင္း ေဖၚျပကာ 'ေမာစကို ေက်ညာစာတမ္း' ကို လက္မွတ္ ေရးထိုး၍ ထုတ္ျပန္လုိက္ေလသည္။
ထုိေနာက္ ၾကီးေလးၾကီးကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ ၁၉၄၄ ခု ၾသဂုတ္လ ၂၁ ရက္ေန႔မွ ေအာက္တိုဘာ ၇ ရက္ေန႔အထိ၊ ဝါရွင္တန္ျမိဳ႔ေတာ္ရွိ ဒမ္ဗာတန္အုတ္အေဆာက္အအံုတြင္၊ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခု အတြက္ အေသးစိတ္ လ်ာထားခ်က္မ်ားကို ထပ္မံစဥ္းစားေဆြးေႏြးခဲ့၏။ အေမရိကန္သမၼတၾကီး ႐ူးစဗဲ့၊ ျဗိတိသွ်ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ မစၥတာခ်ာခ်ီႏွင့္ ဆိုဗီယက္႐ုရွေခါင္းေဆာင္ၾကီး စတာလင္ တုိ႔သည္ ၁၉၄၅ ခု ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ က႐ိုင္းမီးယားနယ္ ေယာ္လတာျမိဳ႔၌ ေတြ႔ဆံုကာ ထုိလ်ာထားခ်က္မ်ားကို ျပန္လည္ ေဆြးေႏြးၾကသည္။ ထုိအစည္းအေဝးတြင္ ကမၻာ႔ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ လံုျခံဳေရးအတြက္ အဖြဲ႔ၾကီးတစ္ခု ဖြဲ႔စည္းရန္သေဘာတူ ဆံုးျဖတ္ျပီးေသာ္၊ ႏိုင္ငံေပါင္းစံု ေက်ညာစာတမ္းၾကီးကို လက္မွတ္ေရးထားခဲ့ေသာ ၂၆ ႏိုင္ငံသာမက၊ ဂ်ပန္ႏွင့္ ဂ်ာမနီ တုိ႔ကို တိုက္ခိုက္ေနေသာ အျခားႏိုင္ငံမ်ား အပါအဝင္ ႏိုင္ငံ ေပါင္းစံု ညီလာခံတစ္ရပ္ကိုလည္း ၁၉၄၅ ခုဧျပီလ ၂၅ ရက္ ေန႔တြင္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ဆန္ဖရန္စစၥကိုျမိဳ႔၌ က်င္းပရန္ သေဘာတူခဲ့ၾကသည္။
၁၉၄၅ ခု ဇြန္လ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ ဆန္ဖရန္စစၥကို ညီလာခံမွ ကုလသမဂၢစာခ်ဳပ္ကို တညီတညြတ္တည္း သေဘာ တူညီခဲ့ျပီးေသာ္၊ ေနာက္တေန႔တြင္ ပိုလန္ႏိုင္ငံမွအပ ႏိုင္ငံ ေပါင္း ၅ဝ မွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား လက္မွတ္ေရးထုိးၾကေလ သည္။ မူလအဖြဲ႔ဝင္တစ္ဦးျဖစ္ေသာ ပိုလန္ႏုိင္ငံသည္ ေနာင္ တြင္မွ လက္မွတ္ေရးထုိး ခဲ့၏။ ထုိသို႔ လက္မွတ္ေရးထုိးၾက၍ အဖြဲ႔ဝင္ အားလံုး၏ အတည္ျပဳခ်က္ ရရွိျပီးသည္အဆံုး၌ ကုလသမဂၢ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ မားမားမတ္မတ္ေပၚလာေလသည္။ ယခုအခါ ထုိအဖြဲ႔ဝင္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အထိမ္းအမွတ္ပြဲမ်ား က်င္းပျခင္းျဖင့္ အျမတ္ တႏိုး ျပဳလ်က္ရွိၾကေလျပီ။
ကုလသမဂၢ၏ မူလအဖြဲ႔ဝင္ ႏိုင္ငံေပါင္းမွာ ၅၁ ႏုိင္ငံျဖစ္၏။ ကုလသမဂၢသို႔ ဝင္ရန္အတြက္ ထူးျခားေသာအရည္အျခင္း မ်ား မလိုေပ။ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို ျမတ္ႏိုးေသာ မည္သည့္ႏိုင္ငံ မဆို ကုလသမဂၢစာခ်ဳပ္ပါ တာဝန္ဝတၱရားမ်ားကို လုိက္နာပါ မည္ဟု ဝန္ခံေသာအခါ၊ အဖြဲ႔ၾကီးက ထိုႏိုင္ငံသည္ စာခ်ဳပ္ပါ တာဝန္ဝတၱရားမ်ားကို လုိက္နာပါမည္ဟု ဝန္ခံေသာအခါ၊ အဖြဲ႔ ၾကီးက ထိုႏိုင္ငံသည္ စာခ်ဳပ္ပါတာဝန္ ဝတၱရားမ်ားကို လုိက္နာလုိသည့္ျပင္ လုိက္နာႏိုင္မည္ဟု ထင္ျမင္လွ်င္ ပါဝင္ ခြင့္ျပဳေလေတာ့သည္။
ကုလသမဂၢဝင္ႏုိင္ငံမ်ား
(က) မူလအဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံမ်ား။
ကေနဒါ
ေကာ္စတာရီးကား
ကိုလံုးဗီးယား
က်ဴးဘား
ခ်ီလီ
ခ်က္ကိုဆလိုဗားကီးယား
ဂရိ
ဂြာတီမားလား
ဆီးရီးယား
ေဆာ္ဒီအာေရဗ်
ဆိုဗီယက္႐ုရွ
တ႐ုပ္
တူရကီ
ေတာင္အာဖရိကျပည္ေထာင္စု
ဒိုမင္နီကန္ ရီပတ္ဗလစ္
ဒိန္းမတ္
နယူးဇီလန္
နယ္သာလင္
ေနာ္ေဝး
နစ္ကရားဂြ
ပနားမား
ပါရေဂြး
ပီး႐ူး
ပိုလန္
ျပင္သစ္
ဖိလစ္ပိုင္
ဘရာဇီး
ဘဲလဂ်ီယမ္
ဗိုလစ္ဗီးယား
ဗင္နီးဇြဲးလား
ဗ်ဲလို႐ုရွ
မကၠဆီကို
ယူကရိန္း
ယူဂိုစလားဗီးယား
ယူႏိုက္တက္ကင္းဒမ္း
လက္ဘႏြန္
လိုက္ဗီးရီးယား
လပ္ဇင္ဗတ္
ေဟးတီး
ဟြန္းဒူးရပ္
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု
အာဂ်င္တီးနား
အီဂ်စ္
အီရက္
အီရန္
အီသီအိုးပီးယား
အု႐ုေဂြး
အယ္ဆယ္လဗာေဒါ
ၾသစေၾတးရီးယား
အက္ကြာေဒါ
အိႏၵိယ
(ခ) ေနာက္ထပ္ဝင္ခြင့္ရေသာႏိုင္ငံမ်ား (ခုႏွစ္အလိုက္)
အာဖဂနိစတန္ (၁၉၄၆)
အိုက္စလန္ (၁၉၄၆)
ဆြီဒင္ (၁၉၄၆)
ယုိးဒယား (၁၉၄၇)
ပါကစၥတန္(၁၉၄၇)
ေယမင္ (၁၉၄၈)
ျမန္မာ (၁၉၄၈)
အဇၨရီယမ္(၁၉၄၉)
အင္ဒိုနီးရွား (၁၉၅၁)
ကုလသမဂၢတြင္ ပါဝင္ေသာအဖြဲ႔ၾကီးမ်ား
ကုလသမဂၢ၏ေဆာင္ရြက္ဖြယ္မ်ားမွာ တစ္ကမၻာလံုးႏွင့္ အက်ဳံးဝင္ေနသည့္အေလ်ာက္
အေထြေထြလႊတ္ေတာ္
လံုျခံဳေရးေကာင္စီ
စီပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရးအဖြဲ႔
ႏိုင္ငံငယ္မ်ားထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႔
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာတရား႐ံုးေတာ္
အတြင္းေရးမွဴး႐ံုး ဟူေသာအဖြဲ႔ၾကီး ၆ ဖြဲ႔ျဖင့္၄င္း၊ လိုအပ္လွ်င္ အဖြဲငယ္ အဖြဲ႔ခြဲကေလးမ်ားဖြဲ႔၍၄င္း၊ ေဆာင္ရြက္ရေလသည္။
(၁) အေထြေထြလႊတ္ေတာ္။
အေထြေထြလႊတ္ေတာ္သည္ ႏိုင္ငံအမ်ားရွိ ပါလီမန္ လႊတ္ေတာ္တုိ႔ႏွင့္ သေဘာခ်င္းတူသည္ဟု ဆိုႏိုင္ေပ သည္။ အေထြေထြ လႊတ္ေတာ္သုိ႔ ကုလသမဂၢဝင္ႏိုင္ငံတုိင္း တက္ ေရာက္ခြင့္ရွိ၍ ကိုယ္စားလွယ္ ၅ဦးအထိ ေစလႊတ္ႏိုင္ခြင့္ ရွိေသာ္လည္း၊ မဲေပးေသာအခါ တစ္ႏိုင္ငံလွ်င္ တစ္မဲသာ ေပးခြင့္ရွိသည္။ တစ္ႏွစ္လွ်င္ တစ္ၾကိမ္က် ကုလသမဂၢတည္ရာ ဌာနခ်ဳပ္၌ ညီလာခံ က်င္းပေလသည္။ ကုလသမဂၢဝင္ႏိုင္ငံ မ်ားစုကေသာ္၄င္း၊ လံုျခံဳေရးေကာင္စီက ေသာ္၄င္း၊ အထူးညီလာခံမ်ား က်င္းပရန္ ေတာင္းဆိုေသာအခါ၊ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္က အထူးညီလာခံ ေခၚေပးရေလသည္။ အေထြေထြလႊတ္ေတာ္ ညီလာခံက်င္းပတိုင္း ဥကၠ႒ႏွင့္ ဒုတိယဥကၠ႒မ်ားကို မဲျဖင့္ ေရြးခ်ယ္ရသည္။ အေထြေထြလႊတ္ေတာ္သည္ ကုလသမဂၢစာခ်ဳပ္တြင္ အက်ဳံးဝင္ေသာ ျပႆနာရပ္မ်ား ကိစၥရပ္မ်ားကို၄င္း၊ အျခား အဖြဲ႔မ်ား၏အာဏာမ်ား အလုပ္တာဝန္မ်ားကို၄င္း၊ ေဆြးေႏြး ႏိုင္သည္။ ေထာက္ခံခ်က္မ်ားေပးႏိုင္သည္။ သုိ႔ရာတြင္ အျငင္းပြားမႈ အေျခအေန အရပ္ရပ္ကို လံုျခံဳေရးေကာင္စီက ေျဖရွင္းေနခိုက္တြင္၊ ထုိအျငင္းပြားမႈ သို႔မဟုတ္ အေျခအေန ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ အေထြေထြလႊတ္ေတာ္သည္ စဥ္းစားေဆြးေႏြးႏိုင္ ေသာ္လည္း၊ ထုိအဖြဲ႔က မေတာင္းဆိုဘဲ ေထာက္ခံခ်က္မ်ား မေပးႏိုင္ေခ်။
အေရးၾကီးေသာ ျပႆာနာမ်ား အဆုိမ်ားကို ဆံုးျဖတ္ေသာ အခါ၊ အစည္းအေဝး တက္ေရာက္ေသာ အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံမ်ား၏ မဲ ၃ ပံု ၂ ပံုရမွသာ အတည္ျဖစ္သည္။ သာမန္ျပႆနာမ်ား အဆိုမ်ားကိုမူကား အစည္းအေဝး တက္ေရာက္ေသာ အဖြဲ႔ဝင္ မ်ား၏ မဲမ်ားရာျဖင့္ ဆံုးျဖတ္ေလသည္။
အေထြေထြလႊတ္ေတာ္သို႔ အျခားအဖြဲ႔မ်ားက ႏွစ္ခ်ဳပ္ အစီရင္ခံစာမ်ား အထူးအစီရင္ခံစာမ်ားေပးပို႔ရသည္။ ထုိ အစီရင္ခံစာမ်ားကို စဥ္းစားေဆြးေႏြးရန္မွာ အေထြေထြ လႊတ္ေတာ္၏တာဝန္ ျဖစ္၏။ လံုျခံဳေရးေကာင္စီ၏ ေထာက္ခံ ခ်က္အရ ကုလသမဂၢဝင္အျဖစ္ လက္ခံျခင္း ျဖည့္စြက္ျခင္း စသည္တို႔ကို အေထြေထြလႊတ္ေတာ္က သာလွ်င္ ေဆာင္ရြက္ရ ေလသည္။ အေထြေထြလႊတ္ေတာ္သည္ ကုလသမဂၢၾကီးတစ္ခု လံုးအတြက္ ရသံုးမွန္းေျခ စာရင္းကို စဥ္းစားေဆြးေႏြး အတည္ျပဳျပီးေသာ္၊ က်န္က်ေငြကို အသင္းဝင္ႏိုင္ငံမ်ားက ထည့္ဝင္ရန္ ေဝပံုက် သတ္မွတ္ေပးေလသည္။ ကုလသမဂၢသည္ အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားက ထည့္ဝင္ေငြမ်ားျဖင့္ တည္ျမဲေနရေပသည္။
(၂) လံုျခံဳေရးေကာင္စီ
လံုျခံဳေရးေကာင္စီတြင္ အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၁ ႏိုင္ငံမွ ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးစီ ပါဝင္၍၊ မဲေပးရာတြင္လည္း တစ္ ႏိုင္ငံလွ်င္ တစ္မဲသာေပးႏိုင္သည္။ အဖြဲ႔ဝင္မ်ားတြင္ ထာဝရ အဖြဲ႔ဝင္ ၅ႏိုင္ငံျဖစ္ေသာ ဆုိဗီယက္ ႐ုရွ၊ ျပင္သစ္၊ တ႐ုတ္၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ယူႏုိက္တက္ကင္းဒမ္း ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ အေထြေထြလႊတ္ေတာ္က မဲျဖင့္ ေရြးခ်ယ္၍ သက္တမ္း ၂ ႏွစ္မွ်သာရွိသည့္ ထာဝရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔ဝင္ ၆ ႏိုင္ငံတုိ႔ ပါဝင္၏။
လံုျခံဳေရးေကာင္စီသည္ ကမၻာ့ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ လံုျခံဳေရး တည္ေဆာက္ရန္အတြက္ အဓိက တာဝန္ယူထားရ ေလသည္။ ႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္း ပဋိပကၡျဖစ္မည့္ အေျခအေနတုိ႔ကို စံုစမ္း စစ္ေဆးႏိုင္၏။ သက္ဆုိင္ရာႏိုင္ငံ မ်ားအား အျငင္းပြားမႈကို ေစ့စပ္၊ ျဖန္ေျဖ၊ အႏုညာတခံုတင္၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ တရား ႐ံုးေတာ္သုိ႔ တင္သြင္းရန္ ညႊန္ၾကားႏိုင္သည္။ ထုိသို႔ ညႊန္ၾကား သည္ကို မလိုက္နာလွ်င္ က်ဴးလြန္ေသာႏုိင္ငံႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး အဆက္အသြယ္ျဖတ္ရန္ ညႊန္ၾကားႏိုင္သည္။ ထိုေနာက္ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ဝင္ ႏိုင္ငံတုိင္းက ေပးပို႔ရန္ ကတိျပဳထားေသာ စစ္တပ္မ်ားကို အသံုးျပဳႏိုင္သည္။
လံုျခံဳေရးေကာင္စီ အစည္းအေဝးသည္ ဆက္တုိက္ရွိေနသည္ ျဖစ္ရာ အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံတုိင္းသည္ အျမဲတမ္း ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ဦးက်ထားရွိရ၏။ ၂ ပတ္လွ်င္ အနည္းဆံုးတစ္ၾကိမ္ စည္းေဝးရန္ လ်ာထားေသာ္လည္း ထိုထက္အၾကိမ္ေပါင္း ပို၍ စည္းေဝးေလ့ရွိသည္။ မည္သည့္ေနရာတြင္မဆို စည္းေဝး ႏိုင္သည္။
လံုျခံဳေရးေကာင္စီဝင္ မဟုတ္ေသာ ကုလသမဂၢဝင္ ႏိုင္ငံ မ်ားသာမက ကုလသမဂၢဝင္မဟုတ္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ား ကိုလည္း ယင္းတုိ႔၏ အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာကိစၥမ်ားကို ေဆြးေႏြးေသာ လံုျခံဳေရးေကာင္စီ စည္းေဝးပြဲသို႔ ဖိတ္ေခၚ ေဆြးေႏြး ႏိုင္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ထုိႏိုင္ငံမ်ားတြင္ မဲေပးပိုင္ခြင့္ မရွိေခ်။ လံုျခံဳေရး ေကာင္စီ၏ ဥကၠ႒ကို အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံအမည္ မ်ား၏ အကၡရာစဥ္အလိုက္ လစဥ္အလွည့္က် တင္ေျမႇာက္ သည္။ က်င့္ထံုးကိစၥမ်ားတြင္ အဖြဲ႔ဝင္တုိ႔မဲ ၇ မဲရမွ အတည္ ျဖစ္သည္။ အျခားကိစၥမ်ားတြင္ကား ထာဝရအဖြဲ႔ဝင္ မ်ား၏ မဲအားလံုးပါဝင္ေသာ မဲ ၇ မဲရမွသာ အတည္ျဖစ္ေလသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ထာဝရအဖြဲ႔ဝင္ တစ္ဦး၏ သေဘာမတူေသာမဲသည္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ပယ္ဖ်က္ႏိုင္သည္။ တစ္နည္းဆိုရေသာ္ ထာဝရအဖြ႔ဲဝင္မ်ားတြင္ ဗီတုိအာဏာရွိေလသည္။
လံုျခံဳေရးေကာင္စီ၏ အေသးစိတ္လုပ္ငန္းမ်ားကို တြင္က်ယ္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္အတြက္ လံုျခံဳေရး ေကာင္စီ ေအာက္တြင္ ၾကီးငါးၾကီးမွ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္မ်ား ပါဝင္၍ ကုလသမဂၢ တပ္မ်ား၏စစ္ဆင္မႈကို ၾကိဳးကိုင္ ေသာစစ္ဦးစီး အဖြဲ႔၊ လံုျခံဳေရးေကာင္စီဝင္ ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ကေနဒါႏိုင္ငံတုိ႔မွ ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးစီပါဝင္ေသာ အႏုျမဴအင္အား ေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႔၊ လံုျခံဳေရးေကာင္စီဝင္ ၁၁ ႏိုင္ငံမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားပါဝင္၍ စစ္တပ္ႏွင့္ လက္နက္ေလ်ာ့ေပါ့ ကန္႔သတ္ေရး အစီအစဥ္မ်ားကို ေလ့လာရန္ျဖစ္ေသာ လက္နက္ ကန္႔သတ္ေရးအဖြဲ႔ စသည့္ အၾကံေပးအဖြဲ႔မ်ား ရွိေလသည္။ အႏုျမဴအင္အားေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႔ႏွင့္ လက္နက္ကန္႔သတ္ ေရးအဖြဲ႔တုိ႔အစား လက္နက္ေလွ်ာ့ေပါ့ေရးအဖြဲ႔ဟူ၍ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္တြင္ အသစ္ဖြဲ႔စည္း ခဲ့သည္။
(၃) စီးပြားေရး လူမႈေရးအဖြဲ႔
စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရးရာအဖြဲ႔သည္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ အျခားအလားတူကိစၥမ်ားကိုေသာ္၄င္း၊ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ား၊ အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္မ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ေသာ္၄င္း၊ ေလ့လာ၊ ေဆြးေႏြး၊ အစီရင္ခံ၊ ေထာက္ခံႏိုင္၏။ ထုိကိစၥရပ္မ်ားဆုိင္ရာ အၾကမ္း သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကိုလည္း အေထြေထြ လႊတ္ေတာ္သို႔ တင္ျပရန္ ေရးဆြဲရသည္။ လိုအပ္သည့္အခါ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ညီလာခံမ်ား ဖိတ္ေခၚႏိုင္၏။ ယင္းအဖြဲ႔သည္ ရိကၡာႏွင့္စိုက္ပ်ဳိးေရးအဖြဲ႔၊ ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႔စေသာ အထူးအဖြဲ႔မ်ား၏လုပ္ငန္းမ်ားကို ဆက္စပ္ ေပးေလ သည္။
စီးပြားေရးႏွင့္လူမႈေရးရာအဖြဲ႔တြင္ အေထြေထြလႊတ္ေတာ္က မဲျဖင့္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ေသာ အဖြဲ႔ဝင္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၈ ႏိုင္ငံမွ ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးစီ ပါဝင္သည္။ အဖြဲ႔ဝင္ ပထမ ၆ ဦးကို ၃ႏွစ္သက္တမ္း၊ ဒုတိယ ၆ဦးကို ၂ ႏွစ္သက္တမ္းႏွင့္ က်န္ ၆ ဦးကို တစ္ႏွစ္သက္တမ္းျဖင့္ ေရြးခ်ယ္ေလသည္။ တစ္ႏွစ္လွ်င္အနည္းဆံုး ၃ ၾကိမ္ ညီလာခံက်င္းပရသည္။ လုိအပ္လွ်င္ အထူးညီလာခံမ်ား က်င္းပ ႏိုင္သည္။ ဥကၠ႒ကို တစ္ႏွစ္တစ္ၾကိမ္ အဖြဲ႔ဝင္မ်ား၏ မဲျဖင့္ေရြးခ်ယ္သည္။ အဖြဲ႔ဝင္တစ္ဦးလွ်င္ တစ္မဲက် ေပးခြင့္ရွိသည္။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မ်ားကို အစည္းအေဝး တက္ေရာက္ေသာ အဖြ႔ဲဝင္မ်ား၏ မဲမ်ားရာျဖင့္ အတည္ ျပဳေလသည္။ စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရး အဖြဲ႔သည္ ယင္း၏ လုပ္ငန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ လိုသလို ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔မ်ား ဖြဲ႔ႏိုင္၍၊ စီးပြားေရး၊ အလုပ္ ရရွိေရး၊ ကူးသန္းသြားလာေရး၊ လူဦးေရျပႆနာ၊ လူ႔အခြင့္ အေရးမ်ားစေသာ အထူးကိစၥမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ေစရ၏။ ထိုျပင္ ဥေရာပ၊ အာရွႏွင့္ အေရွ႔ဖ်ား၊ လက္တင္ အေမရိက ေဒသဆိုင္ရာ စီးပြားေရးေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ ၃ ခုကိုလည္း ဖြ႔ဲစည္း ထားသည္။
(၄) ႏိုင္ငံငယ္မ်ား ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႔
ကုလသမဂၢ စာခ်ဳပ္ၾကီးတြင္ အခ်ဳိ႔ေသာနယ္ပယ္မ်ားသည္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေပးရန္အတြက္ မသင့္ေလ်ာ္ ေသးေၾကာင္း အသိအမွတ္ျပဳထားသည္။ ယင္းကဲ့သို႔ေသာ နယ္ပယ္မ်ားကို အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံငယ္မ်ား ထိန္းသိမ္းေရးစနစ္အရ အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ ယင္းတို႔ကို အုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာႏိုင္ငံမ်ားက လႊဲ အပ္ႏိုင္၏။ အေထြေထြ လႊတ္ေတာ္ သုိ႔မဟုတ္ အခ်က္အျခာ က်ေသာ နယ္ပယ္မ်ားအတြက္ လံုျခံဳေရးေကာင္စီသည္ ႏိုင္ငံ ငယ္မ်ား ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႔၏ အကူအညီျဖင့္ ထုိနယ္မ်ား အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ၾကီးၾကပ္ေပးေလသည္။
ႏိုင္ငံငယ္မ်ား ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႔တြင္ နယ္ပယ္မ်ား ထိန္းသိမ္းရန္ တာဝန္ခ်ထားျခင္း ခံရေသာ ကုလသမဂၢဝင္ ႏိုင္ငံမ်ား၊ ထုိသုိ႔တာဝန္ခ်ထားျခင္းမခံရေသာ လံုျခံဳေရးေကာင္စီ ထာဝရအဖြဲ႔ဝင္မ်ား၊ နယ္ပယ္မ်ား ထိန္းသိမ္းရေသာ အဖြဲ႔ဝင္ မ်ားႏွင့္ မထိန္းသိမ္းရေသာအဖြဲ႔ဝင္မ်ား အေရအတြက္ တူညီ ေအာင္ အေထြေထြ လႊတ္ေတာ္မွ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ လုိက္ေသာ အဖြဲ႔ဝင္မ်ားပါဝင္၏။ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၂ ၾကိမ္ စည္းေဝးသည္။ အဖြဲ႔ဝင္တစ္ဦးလွ်င္ တစ္မဲေပးႏိုင္၍ မ်ားရာ မဲျဖင့္ ဆံုးျဖတ္ေလသည္။
(၅) အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ တရား႐ံုးေတာ္
ကုလသမဂၢၾကီးအရ ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ခဲ့ေသာ တရား စီရင္ေရးဆုိင္ရာဌာနခ်ဳပ္ျဖစ္၏။ အသင္းဝင္မ်ားက စြဲဆုိ တင္ျပေသာ အမႈအခင္းမ်ားကို ဤ႐ံုးေတာ္က ဆံုးျဖတ္ စီရင္ေလသည္။ လံုျခံဳေရးေကာင္စီက ေရးဆြဲ ထားေသာ စည္းကမ္းခ်က္မ်ားအရ အျခားႏိုင္ငံမ်ားက ဤ႐ံုးေတာ္တြင္ တရားစြဲဆိုႏိုင္သည္။ အျပည္ျပည္ ဆုိင္ရာ႐ံုးေတာ္သည္ အေထြေထြလႊတ္ေတာ္ႏွင့္ လံုျခံဳေရးေကာင္စီသို႔ ဥပေဒအၾကံ ဉာဏ္မ်ား ေပးႏိုင္သည္။
ဤ႐ံုးေတာ္တြင္ ႐ံုးထုိင္ေသာတရားသူၾကီးမ်ားမွာ ပါတီဝါဒ စြဲကင္း စင္ေသာသူမ်ားသာျဖစ္သည္။ အက်င့္စာရိတၱ အထူး ေကာင္းမြန္ရ၍ အျမင့္ဆံုးေသာ တရားဌာနရာထူးမ်ားကို ဆက္ခံႏိုင္ေသာ အရည္အျခင္းႏွင့္ ျပည့္စံုရသည္။ သု႔ိတည္း မဟုတ္ ျပည္ေထာင္ခ်င္းခ်င္း ဥပေဒတြင္ ကြၽမ္းက်င္သည့္ ဥပေဒ သုခမိန္မ်ား ျဖစ္ရသည္။
တရားသူၾကီး ၁၅ ဦးရွိ၍ သက္တမ္းမွာ ၉ ႏွစ္ျဖစ္သည္။ တရားသူၾကီးမ်ားကို အေထြေထြလႊတ္ေတာ္ႏွင့္ လံုျခံဳေရး ေကာင္စီတုိ႔က ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္သည္။ သုိ႔ေသာ္ တစ္ ႏိုင္ငံတည္းမွ ၂ဦး မေရြးရေခ်။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ တရား႐ံုးေတာ္သည္ ဟိတ္ျမိဳ႔ေတာ္တြင္ အျမဲတမ္းလိုလို ႐ံုးထိုင္ကာ ႐ံုးပိတ္ရက္မ်ားမွ တစ္ပါး ႐ံုးဖြင့္ ထားေလသည္။ သို႔ရာတြင္ တစ္ခါတစ္ရံ အျခားသင့္ေတာ္ေသာ ေဒသမ်ားတြင္လည္း ႐ံုးထုိင္ ႏိုင္သည္။
႐ံုးေတာ္တြင္ တရားစီရင္ရာ၌ အနည္းဆံုးတရားသူၾကီး ၉ ဦး တက္ေရာက္ပါက တရားဝင္ေသာ တရားခံုျဖစ္၍၊ တက္ ေရာက္ေသာ တရားသူၾကီးမ်ား၏ မ်ားရာမဲျဖင့္ ဆံုးျဖတ္ေလ သည္။ တရား႐ံုးေတာ္၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္သည္ အျပီးသတ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ပင္ျဖစ္သည္။
ကုလသမဂၢ အဖြဲ႔ဝင္မ်ားသည္ ဤ႐ံုးေတာ္ႏွင့္အလိုအေလ်ာက္ သက္ဆိုင္ျပီး ျဖစ္ေသာ္လည္း သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတစ္ခုကို ႐ံုးေတာ္သို႔ အမႈအခင္းတင္ျပရန္ အတင္းအၾကပ္ မျပဳႏိုင္ေခ်။ အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံတုိင္းသည္ ႐ံုးေတာ္မွ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို သက္ဆိုင္ သမွ် လုိက္နာေဆာင္ရြက္ရန္ တာဝန္ခံရေလသည္။
(၆) အတြင္းေရးမွဴး႐ံုး
ကုလသမဂၢ၏ အၾကီးဆံုးေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအရာရွိခ်ဳပ္မွာ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ျဖစ္သည္။ လံုျခံဳေရး ေကာင္စီ၏ ေထာက္ခံခ်က္အရ အေထြေထြလႊတ္ေတာ္က အတြင္းေရးမွဴး ခ်ဳပ္ကို ခန္႔ထားသည္။ ပထမဆံုးေသာ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ သည္ ေနာ္ေဝးႏိုင္ငံမွ မစၥတာထရစ္ဗီလီး ျဖစ္သည္။ အတြင္း ေရးမွဴးခ်ဳပ္ သက္တမ္းမွာ ၅ ႏွစ္ျဖစ္၍ ေနာက္ထပ္ ၅ ႏွစ္ ဆက္လက္ခန္႔ထားႏိုင္ခြင့္ရွိသည္။
အတြင္းေရးမွဴး႐ံုး
******----
ကုလသမဂၢ၏ အၾကီးဆံုးေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအရာရွိခ်ဳပ္မွာ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ျဖစ္သည္။ လံုျခံဳေရး ေကာင္စီ၏ ေထာက္ခံခ်က္အရ အေထြေထြလႊတ္ေတာ္က အတြင္းေရးမွဴး ခ်ဳပ္ကို ခန္႔ထားသည္။ ပထမဆံုးေသာ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ သည္ ေနာ္ေဝးႏိုင္ငံမွ မစၥတာထရစ္ဗီလီး ျဖစ္သည္။ အတြင္း ေရးမွဴးခ်ဳပ္ သက္တမ္းမွာ ၅ ႏွစ္ျဖစ္၍ ေနာက္ထပ္ ၅ ႏွစ္ ဆက္လက္ခန္႔ထားႏိုင္ခြင့္ရွိသည္။
အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္က ကုလသမဂၢ အမႈထမ္းရာထမ္းမ်ားကို ခန္႔ထားေလသည္။ ရာထမ္းမႈထမ္းမ်ားသည္ အစည္းအေဝးမ်ား အတြက္ လိုအပ္ေသာအခ်က္အလက္မ်ားကို စုေဆာင္းကာ၊ ကြၽမ္းက်င္စြာ ေလ့လာစံုစမ္း ရ၏။ အခ်ဳပ္ဆိုရေသာ္ ကုလသမဂၢ၏ ႐ံုးအလုပ္ကို လုပ္ကုိင္ၾကရေလသည္။
ကုလသမဂၢဌာနခ်ဳပ္
ကုလသမဂၢ ဌာနခ်ဳပ္ကို နယူးေယာ့ျမိဳ႔ ဖလပ္ရွင္းမဲဒိုးအရပ္ရွိ ျမိဳ႔ေတာ္အေဆာက္အအံုတြင္ ေခတၱထား ရွိသည္။ အတြင္းေရး မွဴး႐ံုးမွာကား လိပ္ဆပ္ဆက္အရပ္တြင္ ရွိသည္။ ၁၉၄၆ ခု ဒီဇင္ဘာလတြင္ အေထြေထြ လႊတ္ေတာ္က ကုလသမဂၢ ဌာနခ်ဳပ္ ကို နယူးေယာ့ျမိဳ႔၌ အျမဲတမ္းထားရွိရန္ ဆံုးျဖတ္ျပီးလွ်င္၊ ထုိဌာနခ်ဳပ္ေဆာက္လုပ္ရန္ ေျမေနရာဝယ္ဖုိ႔အတြက္ ဂြၽန္ေရာ့ ကီးဖဲလား (အငယ္)ထံမွ အလွဴေငြ ေဒၚလာ ၈၅ဝဝဝဝဝ ကို လက္ခံခဲ့ေလသည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အစုိးရထံမွ အတုိးမရွိ ေဒၚလာ ၆၅ဝဝဝဝဝဝ ေခ်းငွါးရရွိခဲ့ ျပီးေနာက္ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္တြင္ ပထမဆံုး အေဆာက္အအံုကုိ စတင္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ေလသည္။
အထူးအဖြဲ႔မ်ား
ကုလသမဂၢ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား ထေျမာက္ေအာင္ျမင္ေစ ရန္အတြက္ ေျမာက္ျမားလွစြာေသာ ကမၻာ့စီးပြားေရး ျပႆနာ မ်ား၊ လူမႈေရးရာျပႆနာမ်ားကို အထူးအဖြဲ႔မ်ား ဖြဲ႔စည္း၍ ေဆာင္ရြက္ေလသည္။ ေအာက္ပါအဖြ႔ဲမ်ား မွာ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ အထိ ဖြဲ႔စည္းထားျပီးေသာအဖြဲ႔မ်ားျဖစ္သည္။
အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ အလုပ္သမားအစည္းအ႐ံုး
ရိကၡာႏွင့္စိုက္ပ်ဳိးေရးအဖြဲ႔
ႏိုင္ငံေပါင္းစံုပညာ၊ သိပၸံႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈအဖြဲ႔
အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ျမိဳ႔ျပေလေၾကာင္းအဖြဲ႔
ကမၻာ့ေငြေၾကးဆိုင္ရာရန္ပံုေငြအဖြဲ႔
ျပန္လည္ထူေထာင္္ေရးႏွင့္တိုးတက္ေရးဆိုင္ရာ (ကမၻာ့ဘဏ္)
ကမၻာ့စာပို႔တုိက္သမဂၢ
ကမၻာ့ေၾကးနန္းဆက္သြယ္ေရးသမဂၢ
ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔
ကမၻာ့ခိုကိုးရာမဲ့သူမ်ား ေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႔
ကမၻာ့ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးအဖြဲ႔
ကုလသမဂၢေနာင္ေရး
ႏိုင္ငံေရးရာ ေလ့လာသူအမ်ားပင္ ကုလသမဂၢသည္ ကမၻာ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရး တည္တံ့ေအာင္ ၾကိဳးပမ္းရာ၌ ႏိုင္ငံေပါင္း ခ်ဳပ္ အသင္းထက္ အခြင့္အလမ္းသာသည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။ အေၾကာင္းမွာ ကုလသမဂၢတြင္ ႏိုင္ငံၾကီးမ်ား အားလံုးပင္ ပါဝင္ေနေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္ အခ်ဳိ႔က ႏိုင္ငံေပါင္းခ်ဳပ္ အသင္း၏ ခြၽတ္ယြင္းခ်က္ အေတာ္မ်ားမ်ား ကုလသမဂၢတြင္ ပါရွိေနေသးသည္ ဆိုျပန္ေလသည္။ ႏိုင္ငံေပါင္းခ်ဳပ္ ကဲ့သုိ႔ပင္ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူႏိုင္ရန္အတြက္ အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံ မ်ား၏ အကူအညီေပၚတြင္ တည္ေန၏။ ထုိျပင္ ကုလသမဂၢဖြဲ႔စည္းလုိက္သျဖင့္ ကမၻာေပၚတြင္ ေနာက္ထပ္ စစ္မျဖစ္ေတာ့ဟု မေျပာႏိုင္ေသးေခ်။
သို႔ေသာ္ ယခုအခ်ိန္အထိ ကမၻာေပၚတြင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ရွိရန္ အတြက္ ကုလသမဂၢသည္ အေကာင္းဆံုး ေသာ ေျမႇာ္လင့္ခ်က္ျဖစ္ေနေပသည္။ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္မ်ားအတြင္းက အေတြ႔အၾကံဳမ်ားအရ၊ ကုလသမဂၢသည္ ေျပာင္းလဲလာေသာ အေျခအေနမ်ားႏွင့္ေလ်ာ္ညီစြာ က်င့္တတ္ျပီးလွ်င္ အခက္အခဲ ၾကီးမ်ားကို တတ္ႏိုင္ သေလာက္ ေက်ာ္နင္းႏိုင္ခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရ၏။ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္အတြင္းက ကုလသမဂၢသည္ အီရန္မွ ဆုိဗီယက္ တပ္မ်ား ေျပာင္းေရႊ႔ေရးႏွင့္ ဆီးရီးယားႏွင့္ လက္ဘႏြန္တုိ႔မွ ျပင္သစ္ႏွင့္ ျဗိတိသွ်တပ္မ်ား ေျပာင္းေရႊ႔ေရး ကိစၥမ်ားကို ေဆြးေႏြးခဲ့၏။ ဖရန္ကို အုပ္စိုးေသာ စပိန္ႏိုင္ငံ၏ အေျခအေနကို ေဆြးေႏြးျပီးလွ်င္ ကုလသမဂၢ၏ အဖြဲ႔ခြဲမ်ား ျဖစ္ေသာ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားတြင္ ပါဝင္ခြင့္မျပဳ ရန္ႏွင့္ အဖြဲ႔ဝင္ ႏိုင္ငံမ်ားကလည္း ႏိုင္ငံေရးအဆက္အသြယ္ ျဖတ္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့၏။ အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အမ်ဳိးသမီး မ်ားကုိ အမ်ိဳးသားမ်ားနည္းတူ ႏိုင္ငံေရးအခြင့္အေရးမ်ား ေပးရန္ကို ေဆာ္ၾသခဲ့၍၊ စစ္ဒဏ္ခံခဲ့ရေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ သံုးစြဲရန္အတြက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာကေလးမ်ား အေရးေပၚ ရန္ပံုေငြကို သတ္မွတ္ေပးခဲ့၏။
လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွ လႊဲခဲ့ေသာ အယ္လေဗးနီးယား၊ ဘူလေဂးရီးယားႏွင့္ ယူဂိုလားဗီးယားႏိုင္ငံတုိ႔သည္ ဂရိ ေပ်ာက္က်ား သူပုန္မ်ားကို ကူညီေနသည္ဟူသည့္ ဂရိ၏ စြပ္စြဲ ခ်က္ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍၊ အေထြေထြလႊတ္ေတာ္သည္ ေထာက္ခံခ်က္ မ်ား ခ်မွတ္ခဲ့ျပီးလွ်င္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ ထုိ ၄ ႏိုင္ငံတုိ႔ လုိက္နာေဆာင္ရြက္ျခင္းရွိ မရွိစံုစမ္းရန္ ေကာ္မရွင္တစ္ရပ္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့၏။ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္တုိင္ေအာင္ ေစ့စပ္ျဖန္ေျဖကာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့၏။ ၁၉၄၈ ခု ဧျပီလ ၁ဝ ရက္ေန႔တြင္ လံုျခံဳ ေရးေကာင္စီက ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ကုလသမဂၢ သုိ႔ဝင္ခြင့္ျပဳရန္ ေလွ်ာက္ထားခ်က္ကို တညီတညြတ္တည္း သေဘာတူ ခြင့္ျပဳ ခ့ဲ၏။ ဧျပီလ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ အေထြေထြလႊတ္ေတာ္က လံုျခံဳေရးေကာင္စီ၏ ေထာက္ခံခ်က္အရ ျမန္မာႏိုင္ငံအား ကုလသမဂၢဝင္ ႏိုင္ငံတစ္ခုအျဖစ္ အားလံုး သေဘာတူ လက္ခံ ၍ အတည္ျပဳလုိက္ေလသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၅၈ ခုေျမာက္ အဖြဲ႔ဝင္ျဖစ္၏။
ပါလက္စတိုင္းျပႆနာႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ကုလသမဂၢသည္ အေတာ္ၾကိဳးပမး္ခဲ့ရ၏။ အေထြေထြလႊတ္ေတာ္ ေထာက္ခံခ်က္ အရ ယူႏိုက္တက္ကင္းဒမ္းႏိုင္ငံသည္ ပါလက္စတုိင္းကို ထိန္းသိမ္းထားျခင္းမွ စြန္႔လြတ္ လိုက္ရ၏။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္တြင္ အထူးက်င္းပေသာ အေထြေထြလႊတ္ေတာ္ညီလာခံက ပါလက္ စတုိင္းျပႆနာ ျဖန္ေျဖေရးအရာရွိတစ္ဦး ခန္႔ထားေျဖရွင္းေစ ခဲ့သည္။ အာရပ္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ အဇၨရီယယ္ႏိုင္ငံတုိ႔ စစ္ေျပျငိမ္း ေရး ကုိလည္း ကုလသမဂၢက ဦးေဆာင္ခဲ့၏။ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ တြင္ အဇၨရီယယ္ႏုိင္ငံသည္ ကုလသမဂၢဝင္ႏုိင္ငံ ျဖစ္လာေလ သည္။
၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ ကုလသမဂၢသည္ အင္ဒိုနီးရွားအေရးကို ေျဖရွင္းရျပန္သည္။ အင္ဒိုနီးရွားသမၼတႏိုင္ငံႏွင့္ ဒပ္ခ်တုိ႔ တုိက္ပြဲျဖစ္ပြားခဲ့ရာ၊ ကုလသမဂၢက အက်ဳိးေဆာင္ေကာ္မတီ ဖြဲ႔စည္းေဆာင္ရြက္ေစသည္တြင္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၌ တုိက္ပြဲေခတၱ ရပ္စဲသြားေသာ္လည္း မၾကာမီ ျပန္လည္ျဖစ္ပြားခဲ့ျပန္သည္။ သို႔ေသာ္ ဆက္လက္ ျဖန္ေျဖခဲ့သျဖင့္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ ေစ့စပ္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ား ေပၚေပါက္ခဲ့ကာ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္တြင္ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာပိုင္ အင္ဒိုနီးရွား ျပည္ေထာင္စုသမၼတႏိုင္ငံ ျဖစ္ေပၚလာ ေလသည္။
