ျမန္မာဗ်ည္းသက္သက္(၃၂) လံုး
က = K ခ = Kh K = ခ ဂ,ဃ = G င = Ng
စ,ဆ = S ဇ,စ် = Z ည = Ny
ဋ,တ = T ထ,ဌ = Ht ထ,႒ = T ဒ,ဓ,ဍ, ဎ = D န,ဏ = N
ပ = P ဖ = Ph ဗ,ဘ = B မ = M
ယ = Y ရ = R လ,ဠ = L ၀ = W သ = Th ဟ = H
ဗ်ည္းတြဲ(၆)မ်ိဳး
၁။ ဗ်ည္းတစ္လံုးေနာက္မွ Y ဆက္ေပးလွ်င္ “ယပင္႕” “ရရစ္” ျဖစ္၏။
ပံုစံ။ ။ Ky= က် ,ၾက Py=ပ် ,ျပ By=ဗ် ,ျဗ Gy=ဂ် Phy=ဖ် ,ျဖ My=မ ် ,ျမ
၂။ ဗ်ည္းတစ္လံုးေနာက္မွ W ဆက္ေပးလွ်င္ “၀ဆြဲ” ျဖစ္၏။
ပံုစံ။ ။ Kw=ကြ Khw=ခြ Gw=ဂြ Sw=စြ,ဆြ Zw=ဇြ ,စၽြ Lw=လြ Ngw=ငြ Dw=ဒြ
၃။ဗ်ည္းတစ္လံုးေရွ႕မွ H ထား၍ေရးလွ်င္ “ဟထိုး”ျဖစ္၏။
ပံုစံ။ ။ Hng=ငွ Hny=ၫွ Hn=ႏွ,ဏွ Hm=မွ
၄။ဗ်ည္းတစ္လံုးေနာက္မွ Y,W ဆက္ေပးလွ်င္ “ ယပင္႕ ၀ဆြဲ” “ရရစ္ ၀ဆြဲ” ျဖစ္၏။
ပံုစံ။ ။ Kyw= ကၽြ , ၾကြ Pyw= ပၽြ ,ႁပြ Myw= မၽြ , ႁမြ
၅ ။ ဗ်ည္းေရွ႕က H ႏွင္႕ ဗ်ည္းေနာက္က Y ဆက္ေပးလွ်င္ “ယပင္႕ဟထိုး” “ရရစ္ဟထိုး” ျဖစ္၏။
ပံုစံ။ ။ Hmy=မွ် , ႁမွ Hly=လွ်
၆။ဗ်ည္းေရွ႕က H ႏွင္႕ ဗ်ည္းေနာက္က W ဆက္ေပးလွ်င္ “ဟထိုး၀ဆြဲ” ျဖစ္၏။
ပံုစံ။ ။ Hnw=ႏႊ Hlw=လႊ Hmw=မႊ
ကာရန္သရမ်ား
a=အ , အာ, အား i = အိ, အီ , အီး u= ဥ, ဦ, ဦး
(ar=အာ, အား) (ee= အီ, အီး) (oo= ဦ ,ဦး)
e = ေအ ,ေအ႕ , ေအး e = အဲ , အဲ႕ , အယ္
(ay-aye= ေအ ,ေအ႕ , ေအး) (ai = အဲ , အဲ႕ , အယ္)
aw =ေအာ႕ ,ေအာ္ , ေအာ an =အံ , အံ႕
အကၡရာအသတ္မ်ား
et= က္ in= င္႕ it =စ္ i , ee = ည္ int = င္႕ an = န္ , မ္ ai ( e ) = ယ္ at = တ ္ , ပ္ ant = န္ , မ ္႕
သရႏွင္႕အသတ္မ်ား
eik = -ိ တ္ -ိပ္ ( လံုးတင္တသတ္ လံုးတင္ ပသတ္)
ein = -ိန္ -ိမ္ ( လံုးတင္နသတ္ လံုးတင္မသတ္)
ok(oke)= - ဳတ္ , - ဳပ္ (ေခ်ာင္းငင္တသတ္ ,ေခ်ာင္းငင္ပသတ္)
ont(one , ohn )= -ဳန္ , -ဳမ္ (ေခ်ာင္းငင္နသတ္ ,ေခ်ာင္းငင္မသတ္)
auk=ေ-ါက္(သေ၀ထိုးေရးခ်ကသတ္)
aung=ေ-ါင္ (သေ၀ထိုးေရးခ်ငသတ္)
aik= - ိဳက္(လံုးတင္ေခ်ာင္းငင္ကသတ္)
aine , (ine)= - ိဳင္ (လံုးတင္ေခ်င္းငင္ငသတ္)
o , ( oe , oh )= - ဳိ (လံုးတင္ေခ်ာင္းငင္)
ဗ်ည္း - ဗ်ည္းတြဲ ႏွင္႕ သရေပါင္းပံုနမူနာ
Ka = က ကာ ကာ း Ki = ကိ ကီ ကီး Ku= ကု ကူ ကူး
Ke =ေက ေက႕ ေကး Ke,=Kai ကဲ ကဲ႕ Kaw = ေကာ႕ ေကာ္ ေကာ
Kan =ကံ ကံ႕ (Kant = ကံ႕ ) Kya = က် က်ာ က်ား Kyi = က်ိ က်ီ က်ီး
Kyu = က်ဳ က်ဴ က်ဴ း Kye = ေက်႕ ေက် ေက်း Kye,(Kyai) = က်ဲ က်ဲ ႕
Kyaw= ေက်ာ ေက်ာ႕ ေက်ာ္ Kyan= က်ံ က်ံ႕ (Kyant =က်ံ႕) Kwa = ကြ ကြာ ကြား
Kwai= ကြိ ကြီ ကြီး Kwe =ေကြ႕ ေကြ ေကြး Kwe ,( Kwai )=ကြဲ , ကြဲ႕
Kun=ကြံ , ကြံ႕ (Kwan ဟုမေရးရ)
ဗ်ည္းႏွင္႕ အသတ္ေပါင္းပံုနမူနာ
Ket = ကတ္ Kin = ကင္႕ ကင္ ကင္း ( Kint = ကင္႕ ) Kit = ကစ္
Ki (Kee)= ကည္ ကည္႕ ကည္း Kat =ကတ္ ကပ္ Kan =ကန္႕ ကန္ ကန္း , ကမ္႕ ကမ္ ကမ္း
K (Kant= ကန္႕ ကမ္ ) Kai,(Ke)=ကယ္ ကယ္႕ Kyet = ၾကက္
Kyin= ၾကင္ ၾကင္႕ ၾကင္း (Kyint) =ၾကင္႕ Kyit =ၾကစ္
Kyi , (Kyee) = ၾကည္႕ ၾကည္ ၾကည္း Kyat =ၾကတ္ ၾကပ္
Kyan = ၾကန္ ၾကန္႕ ၾကန္း ၊ ၾကမ္ ၾကမ္႕ ၾကမ္း K (Kyant) = ၾကန္႕ ၾကမ္႕
Kyai , (Key) = ၾကယ္ ၾကယ္႕
ဗ်ည္းႏွင္႕သရအသတ္ေပါင္းပံုနမူနာ
Keik =ကိတ္ ၊ ကိပ္ Kein = ကိန္ ကိန္႕ ကိန္း , ကိမ္ ကိမ္႕ ကိမ္း Keint =ကိန္႕ ကိမ္
KoK , (Koke) = ကုတ္ ကုပ္ Kon , (Kone , Kohn ) = ကုန္ ကုန္႕ကုန္း ၊ ကုမ္ ကုမ္႕ ကုမ္း
Kont = ကုန္႕ , ကုမ္႕ Kauk= ေကာက္ Kaung= ေကာင္ ေကာင္႕ ေကာင္း
Kaik= ကိုက္ Kaing , ( Kine ) = ကိုင္ ကိုင္႕ ကိုင္း Ko ,( Koe ) =ကို ကို႕ ကိုး
Kyeik= ႀကိတ္ ႀကိပ္ Kyein = ႀကိန္ ႀကိန္႕ ႀကိန္း, ႀကိမ္ ႀကိမ္႕ ႀကိမ္း ၊ (Kyeint =ႀကိန္႕ ႀကိမ္႕)၊
Kyok , (Kyoke)= ႀကဳတ္၊ ႀကဳပ္ Kyon , (Kyone , Kyohn) = ၾကဳန္ ၾကဳန္႕ ၾကဳန္း , ၾကဳမ္ ၾကဳမ္႕ၾကဳမ္း
(Kyont= ၾကဳန္႕ ၾကဳမ္) ၊ Kyaik= ႀကိဳက္ ၊ Kyaing (Kyine) = ႀကိဳင္ ႀကိဳင္႕ ႀကိဳင္း ၊ Kyo ( Kyoe ) = ႀကိဳ ႀကိဳ႕ ႀကိဳး ။
မွတ္ရန္ ။ ။ (က)ခ် ၊ ျခ ကို Khy ျဖင္႕ မေရးရ ၊ Ch ျဖင္႕ေရးရမည္။
(ခ) ယွ ၊ ရွ ကို Hy , hr ျဖင္႕ မေရးရ ၊ Sh ျဖင္႕ေရးရမည္။
(ဂ) ၀ဆြဲ နသတ္ အတြက္ un ကိုသံုးရမည္။ “ထြန္း” ကို Tun ဟုေရးရမည္။Twan ဟုမေရးရ။
(ဃ) ၀ဆြဲတသတ္ကို ut ျဖင္႕ေရးရပည္။ “ထြတ္” ကို Kut ဟုေရးရမည္။ Twat ဟုမေရးရ။
(င) ထ = Ht အစား T တစ္လံုးတည္းျဖင္႕ လည္း ေရးၾကသည္။ ဖ= Ph အစား P တစ္လံုးတည္း ျဖင္႕ လည္းေရးၾကသည္။ ဥပမာ - ေမာင္ထင္ = Mg Tin ။ ဦးေဖ = U Pe စသည္ျဖင္႕ေရးသားၾကသည္။ ခ = Kh အစား K တစ္လံုး တည္း ေရးသားၾကသည္။ ဥပမာ - Ma Kin =မခင္။
အထူးမွတ္ရန္။ ။
ျမန္မာဘာသာတြင္ စာေရး အမွန္ ၊ စာဖတ္အသံ ဟုဆိုသည္႕အတိုင္း ေရးေသာအခါ သတ္ပံု မွန္ေအာင္ေရး၍ ဖတ္ေသာအခါ အသံကို အမ်ား ဖတ္ေနက်အသံအတိုင္း ဖတ္ၾကရသည္။
ဥပမာ။ ။
ေညာင္ေလးပင္ ကို ေညာင္ေလးဘင္ဟုဖတ္၍
ေရေက်ာ္ ကို ေရေဂ်ာ္ ဟုဖတ္၏။
မႏၲေလး ကို မန္းဒေလး ဟုဖတ္၏။
ၾကားေတာရလမ္း ကို ဂ်ားေတာရလမ္း ဟုဖတ္၏။
သို႕ရာတြင္ အထက္ပါနာမည္မ်ားကို အဂၤလိပ္ ဘာသာျဖင္႕ ေရး သား ေသာအခါသတ္ပံုအမွန္ကိုမၾကည္႕ ဘဲအသံထြက္ အတိုင္း (၀ါ) ဖတ္သည္႕ ေျပာသည္႕ အသံအတိုင္း လိုက္၍ ေရးရေၾကာင္း အထူးသတိျပဳ ရေပမည္။
ဥပမာ။ ။
ေညာင္ေလးပင္ = Nyaunglebin
ေရေဂ်ာ္ =Yegyaw
မႏၲေလး =Mandalay
ၾကားေတာရလမ္း = Gyatawya Street
စသည္ျဖင္႕သတ္ပံုမလိုက္ဘဲအသံကိုလိုက္၍ေရးရေလသည္။
ျမန္မာနာမည္ေရးနည္း
၁။ ျမန္မာလူနာမည္မ်ားကိုေရးရာ၌အသံထြက္စာလံုးတိုင္းကို Capital Letter ေခၚ စာလံုးႀကီးျဖင္႕စ၍ေရး ရမည္။စာလံုးေပါင္းတစ္ခုႏွင္႕တစ္ခု ဆက္မေရးရ။
ပံုစံ။ ။ Maung Thaung Lwin =ေမာင္ေသာင္းလြင္
Ma Tin Yee = မတင္ရီ
U Aye Maung = ဦးေအးေမာင္
Daw Mya Kyi = ေဒၚျမၾကည္
Khin Soe Myint = ခင္စိုးျမင္႕
Ma Than Hlaing = မသန္းလိွဳင္
၂။ ဘုန္းႀကီး သီလရွင္တို႕ ဘြဲ႕နာမည္မ်ားတြင္ ေရွ႕ဆံုး အကၡရာတစ္လံုးကိုသာ စာလံုးႀကီးျဖင္႕ေရး၍ တဆက္တည္း စာလံုးေပါင္းရမည္။( လူကဲ႕သို႕ တစ္လံုးခ်င္းမေရးရ ၊ မွားတတ္သည္။)
ပံုစံ။ ။Ashin Thumana =အရွင္သုမန
U Khemeinda = ဦးေခမိႏၵ
ဆရာေတာ္ ဦးဉာဏ ။ (Ven U Nyana ကို Venerable - ဗင္း- န္ရ္ဘဲလ္ ဟုေျပာရဖတ္ရသည္။ ရိုေသေလးစားေသာအားျဖင္႕ ဘုန္းႀကီးဘြဲ႕ေရွ႕တြင္ ထားေရးၾကသည္။
U Khemeinda =ဦးေခမိႏၵ
Shin Thawbana=ရွင္ေသာဘဏ
Koyin Zawana=ကိုရင္ဇ၀န
Daw Thilasari=ေဒၚသီလစာရီ
Ma Nyanawadi=မဉာဏ၀တီ
Ma Kinsana=မကၪၥန
Ma Kulawadi=မကုလ၀တီ
Daw Nyanasagi=ေဒၚဉာဏစာဂီ
၃။ ရာထူးအလုပ္အကိုင္တို႕ကို နာမည္ေရွ႕က ထည္႕၍ ေခၚေ၀ၚေရးသားေသာအခါ ၄င္းရာထူးအလုပ္အကိုင္၏ အစဆံုးအကၡရာတစ္လံုးကိုသာ စာလံုးႀကီးျဖင္႕ေရးရ၍တဆက္တည္းစာလံုးေပါင္းရသည္။
ပံုစံ။ ။ ဆရာမ Sayama Ma Tin Yee =မတင္ရီ
Sayagyi U Aye Maung = ဆရာႀကီးဦးေအးေမာင္
Saya U Kyaw Tint= ဆရာဦးေက်ာ္တင္႕
Bogyoke Aung San=ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း
Yebaw Kyaw Win= ရဲေဘာ္ေက်ာ္၀င္း
Sayadaw U Zawtika= ဆရာေတာ္ဦးေဇာတိက
Phongyi U Khemeinda= ဘုန္းႀကီးဦးေခမိႏၵ
Ubazin U Nyana=ဦးပၪၥင္းဦးဉာဏ
Koyin Shin Kethara= ကိုရင္ရွင္ေကသရ
Sayagyi Daw Thilasri = ဆရာႀကီးေဒၚသီလစာရီ
Syalay Daw Nyanawadi=ဆရာေလး ေဒၚ ဉာဏ၀တီ
၄။ၿမိဳ႕ ရြာ လမ္း အေဆာက္အအံု၏ အမည္မ်ားတြင္ အစဆံုးအကၡရာတစ္လံုးကိုသာ စာလံုးႀကီးျဖင္႕ေရး၍ တဆက္တည္းစာလံုးေပါင္းရသည္။အသံထြက္အတိုင္းစာလံုးေပါင္းရသည္။
ပံုစံ။ ။ Pyuntaza = ႁပြန္တန္ဆာ
Nyaunglebin= ေညာင္ေလးပင္
Bago= ပဲခူး
Yedashe= ေရတာရွည္
Kanyutkwin= ကၫြတ္ကြင္း
Mandalay= မႏၲေလး
Seikpyangyi Village= ဆိတ္ျပန္ႀကီးရြာ
Lay- ein Zu Village= ေလးအိမ္စုရြာ
Ngabyema Village=ငါးေျပမရြာ
Payangazu Street=ဘုရားငါးဆူလမ္း
Theinpyu Street=သိမ္ျဖဴလမ္း
Gyatawya Street =ၾကားေတာရလမ္း
Shwedagon Pagoda=ေရႊတိဂံုဘုရား
Sulay Pagoda= ဆူးေလဘုရား
Seindaungpyan= စိန္ေဒါင္းပ်ံ(သေဘၤာ)
Aungteza= ေအာင္ေတဇ(သေဘၤာ)
၅။ အဓိပၸါယ္ရွိသည္႕ နာမ္ပုဒ္မ်ားကို စုေပါင္း၍မွည္႕ေခၚထားေသာ အေဆာက္အအံု ၊ အသင္း ၊ရံုး ၊ ရာထူး အမည္ မ်ားတြင္ နာမ္ပုဒ္ တိုင္း ကို စာလံုးႀကီး ျဖင္႕ စေရးရမည္။
ပံုစံ ။ ။ Bahan State High School =ဗဟန္းအစိုးရအထက္တန္းေက်ာင္း။
World Peace Pagoda= ကမၻာေအးဘုရား
Union Bank of Myanmar=ျပည္ေထာင္စုဘဏ္တိုက္
National Housing Board= ျပည္သူ႕အိုးအိမ္အဖြဲ႕
Buddhist Scholar Society=ဗုဒၶ၀ါဒသုေတသနအဖြဲ႕
Head Master=ေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီး
Member of Parliament = ပါလီမန္အမတ္
Deputy Commissioner = အေရးပိုင္
General Secretary = အက်ိဳးေဆာင္ခ်ဳပ္
Prime Minister =၀န္ႀကီးခ်ဳပ္
ရံုးကိစၥေလွ်ာက္လႊာမ်ားတြင္ လူနာမည္ ၊ ၿမိဳ႕ ရြာအမည္မ်ား ကို ပံုႏွိပ္ စာလံုးႀကီး သက္သက္ျဖင္႕ သာေရးသားၾကေလသည္။ေလွ်ာက္လႊာမ်ား၌( In Block Letters ) စာလံုးႀကီးျဖင္႕ေရးပါဟု အထူးမွာ ထားတတ္ၾကသည္။
ပံုစံ ။ ။ MAUNG WIN MAUNG =ေမာင္၀င္းေမာင္
MA MYA THAUNG = မျမေသာင္း
MAUNG SEIN WIN = ေမာင္စိန္၀င္း
MA TIN YEE= မတင္ရီ
MANDALAY= မႏၲေလး
YANGON= ရန္ကုန္
KYUAKSE = ေက်ာက္ဆည္
THAZI =သာစည္
Reference : New Method English Grammar By Ashin Thumana( B . A)