မတ္စ္အလဟ္။ ။ ခုတ္ျဖတ္၊ လုယက္ စားေသာက္တတ္၍ ၾကမ္းၾကဳတ္ခက္ထန္ေသာ တိရစာၦန္ သားေကာင္ ငွက္သတၱဝါကိုျဖစ္ေစ၊ မသန္႔အညစ္အေၾကးတို႔ကို စားေသာက္တတ္ေသာ တိရစာၦန္ကိုျဖစ္ေစ၊ စားျခင္းမပိုင္ေပ။ ဥပမာ - က်ား၊ ဝံပုေလြ၊ ဝက္၊ ဝက္ဝံ၊ ေခြး၊ ေခြးအ၊ ေၾကာင္၊ ေမ်ာက္၊ လင္းတ၊ လင္းယံု၊ သိမ္းငွက္ စသည္တို႔ျဖစ္ေလသည္။
ဤကဲ့သို႔မဟုတ္ေသာတိရစာၦန္မ်ားမွာ - ဥပမာ ၾကက္တူေရြး၊ သာလိကာ၊ ခ်ိဳး၊ စာကေလး၊ ခါ၊ ေရၾကက္၊ ခို၊ ေတာႏြား၊ သမင္၊ ဝမ္းဘဲ၊ ယုန္ စသည္တို႔အားလံုး ပိုင္ေလသည္။
( الجوهرةالنيرة؛ ج٢ـ ص٢٤٩)
မတ္စ္အလဟ္။ ။ ဗစ္ဂ်္ ဂ်ဴ ( သခ်ႋဳင္းမွကေလးမ်ားက္ိုေဖာ္စားေသာ သစ္ပုေလြႏွင့္တူေသာအေကာင္) ဖြတ္၊ လိပ္၊ နက်ယ္ေကာင္၊ ျမည္း၊ လားတို႔၏ အသားကိုစားျခင္းႏွင့္ ျမည္းႏို႔ကိုေသာက္ျခင္းမပိုင္၊ ျမင္းသားကိုမူစားပ္ိုင္၏။ သို႔ေသာ္ မေကာင္းေပ။
ေရသတၱဝါမ်ားအနက္ ငါး တစ္ခုသာလွ်င္ ဟလာလ္စားသံုးပိုင္၏။ က်န္အားလံုးဟရာမ္ျဖစ္သည္။
( الجوهرةالنيرة؛ ج٢ ـ ص٢٤٩)
မတ္စ္အလဟ္။ ။ ငါး ႏွင့္ ႏွံေကာင္တို႔ကို ဇဗဟ္မလွီးပဲ စားသံုးပိုင္၏။ ထိုႏွစ္ေကာင္အျပင္ မည္သည့္သက္႐ွိသတၱဝါကိုမွ် ဇဗဟ္မျပဳပဲ မစားအပ္။ အလိုအေလ်ာက္ေသသြားေသာအေကာင္သည္ ဟရာမ္ျဖစ္၏။
( الجوهرةالنيرة؛ ج٢ ـ ص٢٥١)
မတ္စ္အလဟ္ ။ ။ ေသ၍ ေရေပၚ၌ ပက္လက္လန္၍ေပၚေနေသာငါးကို မစားထိုက္။
( شرح التنوير؛ ج٢ ـ ص٢١٠)
မတ္စ္အလဟ္။ ။ အူစလီ (ေခၚ) ဝမ္းတြင္းသားကိုစားျခင္းဟလာလ္ျဖစ္သည္။ ဟရာမ္လည္းမဟုတ္။ မက္႐ူးဟ္လည္းမဟုတ္ေခ်။
( درالمختار؛ ج٢ ـ ص٣٤٩)
မတ္စ္အလဟ္။ ။ ပစၥည္းတစ္ခုခုထဲ၌ ပုရြက္ဆိတ္မ်ား က်ေသေနလွ်င္ မဆယ္ပဲ၄င္းပစၥည္းကိုမစားထိုက္။ တစ္ေကာင္တစ္ေလ လည္ေခ်ာင္းထဲဝင္သြားေသာ္ ထိုအခါ အေသေကာင္ အေသသားစားသကဲ့သို႔ အျပစ္ျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ႕သူတို႔သည္ ေရသဖန္းသီးကို ပိုးမ်ား၊ ပုရြက္ဆိတ္မ်ားပါ တစ္ပါတည္းစား၍(ေရကူးတတ္သည္) မ်က္စိမနာဘူးဟု ေျပာၾကသည္။ ထိုသို႔စားျခင္းဟရာမ္ျဖစ္ရံုမက အေသေကာင္ အေသသားစားသကဲ့သို႔အျပစ္ျဖစ္သည္။
( فتاوى شامى؛ ج٥ ـ ص٢٦٧)
မတ္စ္အလဟ္။ ။ ဘာသာျခားတစ္ဦးတစ္ေယာက္က ဥပမာ- ဟိႏၵဴလူမ်ိဳးတစ္ေယာက္က (ဗမာဗုဒၶဘာသာတစ္ေယာက္က) ကြၽန္ေတာ္သည္ မြတ္စ္လင္မ္ကိုလွီးခိုင္း၍ ေရာင္းခ်ပါသည္ ဆိုေသာအသားကို ဝယ္စားျခင္း မထိုက္ေပ။
သို႔ေသာ္ မြတ္စ္လင္မ္တစ္ဦးတစ္ေယာက္ ဇဗဟ္လုပ္ေသာအခါတြင္ အျခားမြတ္စ္လင္မ္တစ္ဦးသည္ထိုင္၍ၾကည့္ေနၿပီး ထိုသူထသြားေသာအခါ အျခားတစ္ေယာက္က ထိုသူ႔အစား ၄င္းေနရာမွာပင္ ထိုင္၍ၾကည့္ေနသည့္အခါျဖစ္လွ်င္ ဆက္တိုက္ မြတ္စ္လင္မ္ထံမွဝယ္သြားသည္ကိုျမင္ေနမွထိုအခါ စားထိုက္၏။
( فتاوى شامى؛ ج٥ ـ ص٣٠١)
မတ္စ္အလဟ္။ ။ မသန္႔ေသာ အညစ္အေၾကးတို႔ကိုလွည့္လည္စားေသာက္ေနေသာ ၾကက္ကို ၃ရက္မွ်ခ်ည္ထားၿပီးဆန္စပါးအသစ္ကိုေကြၽး၍ ေနာက္မွ ဇဗဟ္ျပဳရမည္။ ထိုသိုမျပဳလွ်င္ မက္႐ူးဟ္ ျဖစ္သည္။
(درالمختار؛ ج٢ـ ص٢٣٦)
