လဆန္း လဆုတ္ ရက္၊ လျပည့္ လကြယ္ ရက္တို႔ကို သိရိွ နားလည္ျခင္း အားျဖင့္-
ျမစ္၀ ကၽြန္းေပၚ ေဒသ၊ ပင္လယ္ ႏွင့္ နီးရာ ေဒသ တို႔တြင္ ဒီေရ အတက္အက် အခ်ိန္ကို ခန္႕မွန္း တြက္ခ်က္ ႏိုင္သည္။ ျမန္မာ့ ႐ိုးရာ တြက္ပံု မွာ- လဆန္း (သို႔မဟုတ္) လဆုတ္ ၁-ရက္ ေန႔တြင္ ၁-က်ပ္ မွ တစ္မတ္ ႏွဳတ္။ ၃-မတ္ က်န္။ ထို႔ေၾကာင့္- ေန႕လည္ ၁၂း၄၅ မိနစ္ ႏွင့္ ည ၁၂း၄၅ မိနစ္တြင္ ဒီေရ တက္မည္။ တစ္ခါ တက္လွ်င္ ၆-နာရီ ၾကာ၍- ျပန္က်ခ်ိန္ ၆-နာရီ ၾကာမည္။ ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္ ေရတြင္ မူ ထိုနည္းကို ပင္- အေခၚ အေ၀ၚ ေျပာင္း၍- လဆန္း၊ လဆုတ္ ရက္ကို တည္- ၃/၄ ႏွင့္ ေျမွာက္ ဟု သင္ၾကားေပးသည္။ အတူတူ ပင္ ျဖစ္သည္။ (ဤနည္းသည္ တစ္ရက္ ဒီေရ အတက္ အက် ၂-ႀကိမ္႐ိွေသာ ျမန္မာ အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံ အခ်ိဳ႕ အတြက္ မွန္ေသာ္လည္း- အျခား ႏိုင္ငံ ေဒသ မ်ားတြင္မူ အေျပာင္းအလဲ ႐ိွပါသည္။)
ကၽြန္ေတာ္၏ ဇာတိ ၿမိဳ႕ေလးသည္- ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ မွ ေရမိုင္ အားျဖင့္ မိုင္ ၅၀-ခန္႔ ခရီး အကြာအေ၀း ႐ိွေလရာ- ရန္ကုန္တြင္ ပညာသင္ၾကား ရခ်ိန္ ကာလမ်ားက- ယခု ကဲ့သို႔ ကားလမ္း မ်ား မ႐ိွေသးပဲ- သေဘၤာမ်ားျဖင့္ ခရီးသြားရပါသည္။ ေရစုန္ ျဖစ္လွ်င္ ၃-၄ နာရီ ခန္႕ ျဖင့္ ေရာက္႐ိွ ႏိုင္ေသာ္လည္း- ေရဆန္ ျဖစ္ပါက- ၅ နာရီ ၆-နာရီ ခန္႕ ၾကာသြား တတ္ေလရာ- ဒီေရ တက္ခ်ိန္ က်ခ်ိန္ ကို သိျခင္းျဖင့္- သေဘၤာျဖင့္ ခရီး သြား ရေသာ အေနအထားသည္ ေရစုန္ ျဖစ္သည္ လား ေရဆန္ ျဖစ္သည္ လားကို ႀကိဳသိျခင္း ျဖင့္- မိမိၿမိဳ႕ေလး သို႔- ေရာက္႐ိွမည့္ အခ်ိန္ ကို ခန္႕မွန္း ႏိုင္ခဲ့ ရပါသည္။
လျပည့္ ႏွင့္ လကြယ္ ရက္တို႔ တြင္- ဒီေရ သည္ ထူးျခားစြာ တက္သျဖင့္- ထိုရက္ ကို “ေဂါင္ေရ” (ေခါင္ရည္ မဟုတ္ပါ။) ဟု ေခၚ၍- ထို လျပည့္ ႏွင့္ လကြယ္ ရက္မ်ား ၏ ေရွ႕ ေနာက္ ၃-၄ ရက္ ကာလမ်ား ကို “ေရထ ရက္” ဟု ေခၚတြင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္- လ သည္ ေနႏွင့္ ၉၀ ဒီဂရီ အေနအထား ကြာေ၀း ေသာ ရက္မ်ား သို႔ ေရာက္လာ ေသာ အခါ- ဒီေရ အတက္ အက် သည္- သိပ္မထင္ရွား ေတာ့သျဖင့္- ထိုရက္မ်ား ကို “ေရေသ ရက္” ဟု ေခၚပါသည္။
လ-ကို ၾကည့္ ၍- အခ်ိန္ကို သိရိွ နားလည္ျခင္း အားျဖင့္-
ေရွးယခင္ ေခတ္ကတည္းက- ကၽြမ္းက်င္ေသာ ေသနာ ပတိ၊ စစ္ဗ်ဴဟာမွဴး၊ တပ္မွဴး၊ တပ္မင္း၊ ေသြးေသာက္ႀကီး စသည္တို႔ သည္- မိမိ စခန္း အား ရန္သူ က အလစ္၀င္ေရာက္ တိုက္ခိုက္ ႏိုင္သည့္ အခ်ိန္ သည္- ေကာင္းကင္တြင္ လမင္းႀကီး ထြန္းလင္း ေနသည့္ အခ်ိန္ မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း သိရိွထား တတ္ၾကသလို- မိမိ အေနျဖင့္ ရန္သူ႕ စခန္း အား အလစ္၀င္ ျခံဳခို တိုက္ခိုက္ မည္ ဆိုပါက လည္း- မည္သည့္ ညဘက္ပိုင္း ကို ေရြးခ်ယ္ ရမည္- ရ႐ိွေသာ အခ်ိန္ ျဖင့္ ႀကိဳတင္ ျပင္ဆင္ မွဳ မ်ား ျပဳလုပ္ ထားရမည္ကို ေလ့လာ သင္ယူထားၾကရ၏။
ထို႕အျပင္-
အကယ္၍- သင္ အေနျဖင့္- စာေရးဆရာ တစ္ဦး ျဖစ္ၿပီး- ေအာက္ပါ အတိုင္း ေရးခ်မိသည္ ဆိုအံ့-
“၃-ရက္ လဆန္း ၏ လျခမ္းဖဲ့ေလးကို- ေငးေမာ ၾကည့္ ေနယင္း- ကာလသားမ်ား ဆံုေတြ႕ ေနၾက ညပိုင္း ႐ြာထိပ္ လၻက္ရည္ၾကမ္း၀ိုင္း တြင္ ကၽြန္ေတာ္ ၀င္ေရာက္ နားေထာင္ မိ၏။ … “ စာဖတ္သူ ပညာရိွသည္ ဤစာေရး ဆရာ၏ အမွားကို သတိျပဳမိႏိုင္၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ လဆန္း ၃-ရက္ လကို ညပိုင္း တြင္ ျမင္ႏိုင္စရာ အေၾကာင္း မ႐ိွေသာ ေၾကာင့္တည္း။ (ေန၀င္ ၿပီး- ၂ နာရီ ေက်ာ္ အတြင္းသာ ျမင္ ရႏိုင္ပါ၏၊)
ထိုနည္းတူ- အကယ္၍- သင္ အေနျဖင့္- ေရွ႕ေန တစ္ဦး၊ တရားသူႀကီး တစ္ဦး ျဖစ္ခဲ့လွ်င္-
လွ်ပ္စစ္ မီးမ႐ိွေသာ ေက်း႐ြာ တစ္ခု၊ သို႔မဟုတ္ မီးပ်က္ေသာ ည တစ္ခု တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ဓါးထိုးမွဳ တစ္ခု အတြက္- တစ္စံုတစ္ဦး ေသာ သက္ေသ တစ္ဦးမွ- “ဤတရားခံက- ကၽြန္ေတာ့္ မိတ္ေဆြကို ဒါးျဖင့္ ထိုးၿပီး ထြက္ေျပးသြား သည္ကို လ-ေရာင္ ေအာက္တြင္ ကၽြန္ေတာ္ သဲသဲ ကြဲကြဲ ျမင္လိုက္ပါသည္“ ဟု ထြက္ဆိုပါအံ့- အခင္း ျဖစ္ပြားေသာ ည သည္ လျပည့္ေက်ာ္ ၈-ရက္ ျဖစ္ၿပီး- အခင္း ျဖစ္ပြားေသာ အခ်ိန္ သည္ ည ၁၀-ခန္႕ ျဖစ္သည္ ဆိုပါအံ့- ဤသက္ေသ သည္ လိမ္လည္ ထြက္ဆို ျခင္း ျဖစ္သည္ ကို နားလည္ ႏိုင္စြမ္း ႐ိွရမည္ ျဖစ္သည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္- လျပည့္ေက်ာ္ ၈-ရက္ေန႕တြင္ လမင္း သည္ ည-သန္းေခါင္ ကာလ ခန္႕မွ သာ အေရွ႕ဘက္မွ စတင္ ထြက္႐ိွေသာ ေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ လျပည့္ေန႕ မွ စ၍- လ-သည္ ေန၀င္ၿပီး ေနာက္ တစ္ရက္ျခင္း မိနစ္ ၅၀ခန္႕ ေနာက္က်မွ သာ ထြက္ေပၚ စျမဲ ျဖစ္၏။ လျပည့္ေက်ာ္ ၈-ရက္ လသည္ အတိုင္း အတာတစ္ခု အလင္းေရာင္ ကို ေပးေသာ္ျငားလည္း- အမွဳ ျဖစ္ပြားခ်ိန္တြင္ လမထြက္ေသးေၾကာင္း ကို ေထာက္ျပ ႏိုင္ပါျခင္းျဖင့္- ထိုသက္ေသ၏ လိမ္လည္ မွဳ သည္ ထင္ရွား ပါလိမ့္မည္။
ဤသည္မွာ နမူနာ အျဖစ္သာ ျဖစ္၍- အျခားေသာ လက္ေတြ႕ ဘ၀ ႏွင့္ ပတ္သက္ စရာမ်ားလည္း ႐ိွေန ႏိုင္ပါေသးသည္။
ထို႕ေၾကာင့္- ေကာင္းကင္ နကၡတ္ တာရာမ်ားသည္-
လူသားတို႔ အတြက္ လမ္းညႊန္ လမ္းျပမ်ား လည္း တစ္နည္း ျဖစ္ခဲ့၏။ ယခုလည္း ျဖစ္၏။ ေနာင္လည္း ျဖစ္ေနဦး မည္ ျဖစ္၏။
အသက္ကယ္ လမ္းေၾကာင္းျပသူမ်ား ျဖစ္ခဲ့၏။ ယခုလည္း ျဖစ္၏။ ေနာင္လည္း ျဖစ္ေနဦး မည္ ျဖစ္၏။
အခ်ိန္ကာလ အတိုင္းအတာကို သတ္မွတ္ သူမ်ား ျဖစ္ခဲ့၏။ ယခုလည္း ျဖစ္၏။ ေနာင္လည္း ျဖစ္ေနဦး မည္ ျဖစ္၏။
တစ္ခ်ိန္က- အေနာက္ႏိုင္ငံ သား တို႔သည္ ေကာင္းကင္ နကၡတ္ တာရာ တို႔ကို ၾကည့္ရွဳ ေလ့လာ၍- အေရွ႕ အေနာက္ အရပ္မ်က္ႏွာ မ်ားကို နားလည္ ျခင္းျဖင့္- ပင္လယ္ သမုဒၵရာမ်ားကို ျဖတ္သန္း ႏိုင္၏။ ထိုသို႔ ျဖတ္သန္း ႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္- ေဒသႏၲရ အသစ္တို႔မွ ၄င္းတို႔ လိုအပ္သည္မ်ား၊ အသိဥာဏ္ သစ္မ်ားကို ထပ္မံရ၏။ လိုအပ္ေသာ နည္းပညာ တီထြင္မွဳ မ်ား ထပ္မံ ျပဳလုပ္ ႏိုင္ခဲ့၏။ ထို႕ေနာက္တြင္ ထိုႏိုင္ငံတို႔ အား ကိုလိုနီ ကၽြန္ျပဳ အုပ္ခ်ဳပ္ ႏိုင္ခဲ့ေတာ့၏။
ယခု ေခတ္ အေနျဖင့္လည္း- အာကာသ ကို စိုးမိုး ႏိုင္သူ၊ အာကာသ အေၾကာင္း အေကာင္းဆံုး သိသူ ႏိုင္ငံ တို႔သည္- မဟာ အင္အားႀကီး ႏိုင္ငံ ျဖစ္၍- ကမာၻကို ခ်ဳပ္ကိုင္ ႏိုင္ေရး အတြက္- အာကာသ မွ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းသည္ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္လာၿပီး ေနာက္ အာကာသ ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေခတ္သစ္ ကိုလိုနီ လုရန္ စီစဥ္ ေနလွ်က္လည္း ႐ိွၾကပါသည္။
သို႔ေသာ္-
ကၽြန္ေတာ့္တို႔ ျမန္မာ အပါအ၀င္ အာရွ ႏိုင္ငံ အမ်ားတို႔တြင္မူ-
ေကာင္းကင္ နကၡတ္ တာရာမ်ား ၾကည့္ျခင္းကို-
ေဗဒင္ ပညာဟု သတ္မွတ္ လွ်က္- ဘာေတြ႕ယင္ ဘာျဖစ္မည္ ဟု ေဟာသူက ေဟာ၏။
တိက်ေသာ က်မ္းဂန္ ႏွင့္ စနစ္ တက် ေလ့လာ စမ္းစစ္သူမ်ား လည္း ႐ိွ၏။
ရမ္းပစ္ၿပီး မွန္သြားသူတို႔လည္း ႐ိွ၏။ မမွန္ ေသာ္လည္း လီွးလႊဲ ေျပာႏိုင္သူတို႔ ႐ိွ၏။
မည္သို႔ ပင္ ျဖစ္ေစ- ျမန္မာ အမ်ားစု အေနျဖင့္- ေကာင္းကင္ ကို တစ္စံုတစ္ေယာက္ က- ၾကည့္ရွဳ ေလ့လာယင္- ဘာေတြ႕လဲ၊ ဘာေတြ ျဖစ္မွာလဲ စသျဖင့္- ေမးလာတတ္၍- ၄င္းသည္ နကၡတ္ ေဗဒင္ ဟုပင္ ယူဆ ထား၏။
အမွန္အားျဖင့္မူ-
ဂဏိတေခၚ- အတြက္အခ်က္ ပညာျဖင့္- ေကာင္းကင္ မွ ၿဂိဳဟ္မ်ား၏ သြားလာ၊ တည္႐ိွမွဳ ႏွင့္ ေကာင္းကင္ မွ ၿဂိဳဟ္မ်ားကို တြက္ခ်က္ျခင္း၊ အာကာသ သွ်တၱရ ပညာ ေခၚ ေကာင္းကင္ အား ေလ့လာ ၾကည့္ရွဳ ျခင္းသည္- ေကာင္းကင္ နကၡတ္ ပညာ (Astronomy) သာျဖစ္၍- Astrology ေခၚ နကၡတ္ ေဗဒင္ ႏွင့္ တိုက္႐ိုက္ သက္ဆိုင္ျခင္း မ႐ိွေပ။ ၄င္းတို႔သည္ ဆက္ကား ဆက္စပ္၏။ Astrology ေခၚ နကၡတ္ ေဗဒင္ ကို စနစ္တက် တတ္ေျမာက္ေသာ Astrologer တစ္ဦးသည္- ေနလ တို႔၏ အသြား အလာ ႏွင့္- Astronomy အေၾကာင္းကို အတိုင္းအတာ တစ္ခု အထိ သိထားၾက၏။
သို႔ေသာ္ ေရွ႕ေျပး ေဟာေျပာသူ (ေယဘူယ် အေခၚ ေဗဒင္ ဆရာ) တိုင္း အေနျဖင့္- Astronomy အေၾကာင္း၊ ေနလ နကၡတ္ တာရာ တို႔ အေၾကာင္း သိသည္ မဟုတ္။ အျခားနည္းမ်ား၊ အၾကားအျမင္၊ အေစာင့္ ပုဂၢိဳလ္ အစြမ္းတို႔ျဖင့္ ေဟာေျပာ ၾကသူမ်ား လည္း အမ်ားအျပား ႐ိွေန၍- ၄င္းတို႔လည္း သူတို႔ ကိုယ္ပိုင္ သက္ဆိုင္ရာ အစြမ္းျဖင့္ ရပ္တည္ ၾကေသာ ေၾကာင့္တည္း။ မည္သည့္ နည္း ေကာင္းသည္ ဟု မဆိုလိုပါ။ နည္းစနစ္ တို႔ မ်ားျပားစြာ ႐ိွျခင္း ကိုုသာ ဆိုလိုပါသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္- အခ်ိဳ႕ သူမ်ား အေနျဖင့္ ေဗဒင္ ဆရာ ဆိုလွ်င္ အတူတူ ဟု နားလည္ ထားတတ္ မိတတ္ ၾကေသာ ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
တစ္ဖန္- ေကာင္းကင္ အေၾကာင္း Astronomy သက္သက္ ကို ေလ့လာေသာ အဖြဲ႕ အစည္း တို႔သည္ လည္း- ေရွ႕ေျပး ေဟာျခင္း ကို စိတ္မ၀င္စားၾက။ အပူရိွန္ ဖိအားတို႔ ျမင့္မား၍ သက္႐ိွ သတၱ၀ါ အသက္ရွင္ရန္ လံုး၀မျဖစ္ႏိုင္ေသာ - ေသာၾကာ ၿဂိဳဟ္ ကို အခ်စ္ၿဂိဳဟ္၊ အလွ အပ ၿဂိဳဟ္ ဟု ေဗဒင္ ဆရာ Astrologer မ်ားက ယူဆျခင္း ကို Astronmer တို႔က လံုး၀ လက္မခံႏိုင္။
အဘယ့္ေၾကာင့္- ဆိုေသာ္- NASA ကဲ့သို႔ေသာ- Astronomy အဖြဲ႕အစည္း တို႔သည္ အာကာသ အား ေလ့လာ ျခင္း ျဖစ္ေသာ္လည္း- ၄င္းတို႔သည္ ေဗဒင္ ေဟာေျပာမွဳ ပညာႏွင့္ ဘာမွ် မဆိုင္သကဲ့- Astronomy ကို ကၽြမ္းက်င္ေသာ Astronomer အမ်ားစု အေနျဖင့္လည္း- ထိုနကၡတ္မ်ား၊ ၿဂိဳဟ္မ်ားက လူတို႔၏ ကံၾကမၼာ၊ ကမာၻသူသား တို႔၏ ကံၾကမၼာေပၚတြင္ လႊမ္းမိုးသည္ ဟု ယံုၾကည္ျခင္း မ႐ိွၾကေပ။
သို႔ေသာ္လည္း- ျမန္မာ လူမ်ိဳး အမ်ားစု၏ ေကာင္းကင္ နကၡတ္ ႏွင့္ ေဗဒင္ ဆက္စပ္မည္ ဟု ယံုၾကည္မွဳ ေၾကာင့္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံ NASA ႏွင့္ ျမန္မာ ေဗဒင္ ဆရာ ဆက္စပ္မည္ေလာ- သို႔ေလာ သို႔ေလာ ကိစၥကို အမွန္အတိုင္း လည္း နားလည္ ေစလိုပါသည္။
Astronomy သည္ သိပၸံ ပညာ ျဖစ္၍- Astrology ေခၚ ေဗဒင္ ပညာ သည္- ထို Astronomy ေခၚ သိပၸံ ပညာ မွ တြက္ခ်က္ ထားေသာ ၿဂိဳဟ္ႏွင့္ နကၡတ္ တို႔ ၏ တည္ေနရာ၊ အျပန္ အလွန္ လႊမ္းမိုး ဆက္စပ္မွဳမ်ားကို အဓိပၸါယ္ ျပန္ဆို၍- မည္သို႔ ျဖစ္မည္ ဟု ႀကိဳတင္ ေဟာေျပာေသာ ၀ိဇၨာပညာ ျဖစ္ျခင္း ေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ NASA ႏွင့္ ေဗဒင္ ဆရာ ဘာမွ် မဆိုင္ပါ။
လ-ကို ဘယ္ေလာက္ ၾကာၾကာ ျမင္ရ ႏိုင္ပါသလဲ-
လမင္း သည္ ကမာၻကို ပတ္လွ်က္ ႐ိွရာတြင္ အၾကမ္းဖ်င္း အားျဖင့္ ၂၉.၅ ရက္ တြင္ တစ္ပါတ္ ႏွဳန္းျဖင့္ လည္ပတ္၏။ တစ္ရက္လွ်င္ အရပ္သံုး နာရီ အားျဖင့္ ၂၄-နာရီ ႐ိွ၏။
၂၉.၅ ရက္ ကို လြယ္ကူ ေစရန္- ရက္ ၃၀ ျဖင့္ ယူၿပီး- ၄င္းျဖင့္ ၂၄- နာရီ ကို စားပါက- လဆန္း၊ လဆုတ္ တစ္ရက္လွ်င္ အခ်ိန္ ကြာဟ သြားမွဳ မွာ ေအာက္ပါ အတိုင္း ျဖစ္၏။
အၾကမ္းဖ်င္း ၂၄ နာရီ / ရက္ ၃၀= ၀.၈
၀.၈ x ၆၀ မိနစ္ = ၄၈ မိနစ္။
ယခု ဆိုလွ်င္- ျမန္မာ့ ေရလုပ္သားမ်ား အသံုးျပဳေသာ “တစ္က်ပ္ ကို တစ္မတ္ ႏွဳတ္” မူ တစ္နည္းျဖင့္- ၀.၇၅ ကို နားလည္ ေလာက္ၿပီ ထင္ပါသည္။ ေရွးပညာ ရိွမ်ား သည္ လူတိုင္း အတြက္ အသံုးတည့္ေစရန္- လြယ္ကူ ေအာင္ “တစ္က်ပ္ ကို တစ္မတ္ ႏွဳတ္” ဟု သင္ထား ေပးခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္၏။
လကြယ္ရက္- လ ကို ျမင္ႏိုင္ခြင့္ မ႐ိွ။ ေန ႏွင့္ လ တစ္တြဲတည္း ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္- ေနေရာင္ေၾကာင့္ လ- ကို မျမင္ရပါ။
လဆန္း (၁) ရက္- လ ကို ၁-နာရီ မျပည့္မီ သာ ျမင္ခြင့္ရမည္။ ေန သည္ - လ ထက္ ၁-နာရီ ခန္႕ ေစာ၀င္ သြားေသာ ေၾကာင့္- လ ကို အေနာက္ဘက္ အရပ္တြင္- ေန၀င္ၿပီးမွ သာ ခဏ တာ ျမင္ေတြ႕ရမည္။ တစ္နည္း အားျဖင့္ ဆိုပါက- လဆန္း (၁) ရက္ ဆိုလွ်င္ ၁-နာရီ။ ၄င္းကို ၀.၈ ျဖင့္ ေျမွာက္ ေပးျခင္း ျဖင့္- လကို ၄၈ မိနစ္မွ် သာ ျမင္ရမည္။ (တကယ့္ လက္ေတြ႕တြင္ မူ- ေနေရာင္ ေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊ မိုးကုတ္ စက္၀ိုင္း နား နီးကပ္ေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း- ပို၍ တိုေတာင္းစြာသာ ျမင္ၾကရပါမည္။)
လဆန္း (၂) ရက္- လ ကို ၂-နာရီ မျပည့္ ကာလ သာ ျမင္ခြင့္ရမည္။ ေန သည္- လ ထက္ ၂-နာရီ ခန္႕ ေစာ၀င္ သြားေသာ ေၾကာင့္- လ ကို အေနာက္ဘက္ အရပ္တြင္- ေန၀င္ၿပီးမွ သာ ျမင္ေတြ႕ရမည္။ (တနည္း အားျဖင့္ ၂-နာရီ x ၀.၈ = ၁.၆ နာရီ= ၁-နာရီ ၃၆ မိနစ္)
လဆန္း (၃) ရက္- လ ကို ၃-နာရီ မျပည့္ ကာလ သာ ျမင္ခြင့္ရမည္။ ေန သည္- လ ထက္ ၃-နာရီ ခန္႕ ေစာ၀င္ သြားေသာ ေၾကာင့္- လ ကို အေနာက္ဘက္ အရပ္တြင္- ေန၀င္ၿပီးခ်ိန္မွ စ၍- ေနာက္ ထပ္ ၃-နာရီ မ႐ိွတတ္ ႐ိွတတ္ ကာလ ၾကာေအာင္ ျမင္ေတြ႕ရမည္။ (တနည္း အားျဖင့္ ၃-နာရီ x ၀.၈ = ၂.၄ နာရီ= ၂-နာရီ ၂၄ မိနစ္)
လဆန္း (၈) ရက္- လ ကို ၆-နာရီ မွ် ၾကာေအင္ ျမင္ခြင့္ရမည္။ ေန၀င္ခ်ိန္တြင္ လ- ကို ဦးေခါင္းတည့္တည့္ တြင္ စတင္ ေတြ႕ျမင္ရမည္။ ထို႕ေနာက္ ၁၂ နာရီ အၾကာ (၆-နာရီ + ၆ နာရီ) တြင္ လ-သည္ အေနာက္ဘက္သို႔ ၀င္၍- ေနသည္ အေရွ႕ဘက္မွ ထြက္ေပၚလာမည္။ (တနည္း အားျဖင့္ ၈-နာရီ x ၀.၈ = ၆.၄ နာရီ= ၆-နာရီ ၂၄ မိနစ္)
လဆန္း နဲ႕ လဆုတ္ ဘယ္လို ကြာသလဲ။
လဆန္း ရက္တြင္ လ-၏ ညာဘက္ အျခမ္းသည္ လင္း၍၊ ဘယ္ဘက္ အျခမ္းသည္ ေမွာင္သည္။ လကြယ္ ညတြင္ လံုးလံုး အေမွာင္ ဖံုးခဲ့ေသာ လသည္- လဆန္း ၁-ရက္မွ စ၍- တစ္ဆင့္ျခင္း ညာဘက္ တြင္ အလင္းေနရာ ပိုယူ သြားၿပီး- လျပည့္ည တိုင္ေအာင္ တစ္ရက္ခ်င္း တိုး၍ လင္း သြားျခင္း ျဖစ္၏။
လဆုတ္ ရက္တြင္ လ၏ ဘယ္ဘယ္ အျခမ္းသည္ လင္း၍- ညာဘက္ အျခမ္းသည္ ေမွာင္၏။ တစ္နည္း အားျဖင့္ ဆိုေသာ္- လျပည့္ေန႕တြင္ အျပည့္ လင္း ခဲ့ေသာ လမင္းသည္- ညာဘက္ အျခမ္း မွ တစ္ဆင့္ျခင္း- တစ္ရက္ခ်င္း တိုး၍ အေမွာင္က် သြားသည္မွာ လကြယ္ သြားသည့္ တိုင္ေအာင္ ျဖစ္ေတာ့၏။
ညာဘက္ ဘယ္ဘက္ ဟု ေျပာေနေသာ္လည္း- တကယ့္ လက္ေတြ႕တြင္ ရန္ဖန္ ရန္ခါ ျမင္ရသည္က- လ- သည္ ေစာင္းေနတတ္၏။ ဥပမာ လဆန္း- ၂-ရက္ ၃-ရက္မ်ားတြင္ ျမန္မာ ဂဏန္း “၁”-ပံုသ႑ာန္ ျမင္ရမည့္ အစား- “ပ-ေစာက္” သ႑ာန္ ျမင္ရ၏။ သို႔ဆိုလွ်င္- “ဘယ္ညာ” မည္သို႔ ခြဲမည္နည္း။
အေရွ႕ အေနာက္- ရပ္မ်က္ႏွာကို မွန္ကန္စြာ မ်က္ႏွာမူၿပီး ေနာက္- လ၏ သြားရာလမ္းကို မွန္းဆ ၾကည့္လိုက္ပါက- အထက္တြင္ ေျပာျပခဲ့ေသာ ဘယ္ဘက္၊ ညာဘက္ ဆိုသည္ ကို သေဘာေပါက္ ပါလိမ့္မည္။
ဆန္း-ဆုတ္ ရက္မ်ား ႏွင့္ ေနလ ကမာၻတည္ ေနရာတို႔ ဆက္စပ္ ေနပံု။
လကြယ္ ေန႔တြင္ ေန ႏွင့္ လ တို႔သည္ ကမာၻ၏ တစ္ဘက္ျခမ္းတည္း တြင္ - တစ္တန္းတည္း ျဖစ္ကာ တည္၏။ ထို႕ေၾကာင့္- အကယ္၍ Declination ကပါ ကိုက္ညီၿပီး- တစ္တန္းတည္း အတိအက် ျဖစ္သြားပါမူ- လသည္ ေန၏ ေရွ႕တြင္ တည့္တည့္ ကြယ္သြားျခင္းေၾကာင့္- ေနၾကတ္ျခင္း ျဖစ္၏။ ဆိုလိုသည္မွာ- ေနၾကတ္ေသာ ေန႕ရက္သည္- လကြယ္ ေန႕သာ ျဖစ္၍- တစ္ခါ တစ္ရံတြင္- ေ၀ါဟာရ ျပကၡဒိန္ အေနျဖင့္- တစ္ရက္ ခန္႕ လြဲေနတတ္ျပန္၏။ လျပည့္၊ လကြယ္ ရက္တို႔ ႏွင့္ နီးစပ္ေသာ ရက္မ်ားတြင္ ဒီေရသည္ အတက္အက် အားေကာင္း သျဖင့္ ေရထ-ရက္ ဟု ေခၚတြင္ ငါးျမဴးေသာ ကာလ လည္း ျဖစ္၏။
လဆန္း ၃-၄ ရက္တြင္ လ သည္ ေနႏွင့္ ၄၅ - ဒီဂရီ ကြာဟ သြားသကဲ့သို႔- လဆန္း ၇-၈ ရက္တြင္ လ သည္ ေနႏွင့္ ၉၀ - ဒီဂရီ ကြာဟ သြား၏။ ထိုအခါ- ကမာၻ႕ ေရထုကို ေနလ တို႔က ေထာင့္မွန္ အေနအထား ျဖင့္သာ ဆြဲထားရျခင္းျဖင့္- တစ္တန္းတည္း ဆြဲထားစဥ္က ကဲ့သို႔ ဆြဲအား မေကာင္း ေတာ့ေသာ ေၾကာင့္- ေရေသ ရက္ ဟူ၍ ျဖစ္ရျခင္း ျဖစ္၏။
လျပည့္ ေန႕တြင္- ေန ႏွင့္ လ တို႕သည္ ကမာၻ၏ ဘယ္ညာ တစ္ဘက္ တစ္ျခမ္းတြင္ ေန၏။ ေနမွ အေရာင္ျပန္ ေသာ လကို အျပည့္ အ၀ ထြန္းလင္းစြာ ျမင္ရေတာ့၏။ အကယ္၍- Declination က ပါ တစ္ထပ္တည္း ျဖစ္သြားပါမူ- ကမာၻ၏ အရိပ္သည္ လေပၚ က်သြား သျဖင့္- လၾကတ္ ျခင္း ျဖစ္၏။ ထို႕ေၾကာင့္- လျပည့္ ေန႕ (အမွန္) တြင္ သာ လၾကတ္ ႏိုင္ျခင္း ျဖစ္၍- လကြယ္ေန႕ (အမွန္) တြင္ ေနၾကတ္ ႏိုင္ျခင္း ျဖစ္၏။
လကို ၾကည့္၍ အခ်ိန္ကို ရွာေဖြျခင္း။
ပထမဦး စြာ လ ကို ၾကည့္လိုက္ပါ။ လ-ဆန္း ျဖစ္ပါသလား၊ လ-ဆုတ္ ျဖစ္ပါသလား၊ မည္မွ် ေမွာင္၍ မည္မွ် လင္းေနသနည္း ကို မူတည္၍- လဆန္း - လဆုတ္ ရက္ကို ခန္႕မွန္းလိုက္ပါ။
ထို႔ေနာက္ အထက္တြင္ ေဖၚျပခဲ့ေသာ- ေန ႏွင့္ လ အကြာအေ၀း ကို မူတည္၍- စိတ္မွန္းျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ လက္ေခ်ာင္းမ်ားျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ စကၠဴ၊ သို႔မဟုတ္ ၀ါယာေခ်ာင္း တစ္ခုကို သံုး၍ ျဖစ္ေစ- ေန-လ- ေမာင္းတံ ေလး တစ္ခု ကို လုပ္ၾကည့္လိုက္ပါ။
(ဥပမာ-၁) - အေနျဖင့္- လဆန္း ၃-၄ ရက္ ခန္႕ အေန အထား႐ိွေသာ လ-ကို ျမင္ရေသာ အခါတြင္- ၄၅ ဒီဂရီ ေမာင္းတံ တစ္ခု ကို ပံုေဖၚၾကည့္လိုက္ပါ။ ထိုအခါ ေအာက္ ေဖၚျပပါ ပံု၏ ဘယ္ဘက္ အစြန္တြင္ ႐ိွေသာ အေနအထား ျဖစ္၏။
ထို႔ေနာက္တြင္- မိမိ၏ ဘယ္ညာတြင္ အေရွ႕ အေနာက္ ကို ညာဘက္ ပံုအတိုင္း ရပ္၍- လသည္ မည္သည့္ ေနရာတြင္ တည္သနည္း ကို ၾကည့္ပါ။ ေခါင္းေပၚ တည့္တည့္ တြင္လား။ သို႔တည္း မဟုတ္ အေနာက္ဘက္ ကို အတန္ငယ္ ေရာက္ေနသည္ လားကို ေလ့လာပါ။ ယခု အေနအထား အားျဖင့္ လ-သည္ မိမိ၏ ေခါင္းတည့္ တည့္ ႏွင့္ အေနာက္ဘက္ မိုးကုတ္ စက္၀ိုင္း အၾကား - အေနာက္ဘက္ မိုးကုတ္ စက္၀ိုင္းမွ ၄ ပံု-၁ ပံု ခန္႕ အကြာတြင္ ႐ိွေနသည္ ဆိုပါစို႔။
ထို႔ေနာက္ ေစာေစာက ေနလ-ေမာင္းတံ ျဖင့္ လ- ေပၚတြင္- ေမာင္းတံ မွ လ-ကို စိတ္မွန္း ျဖင့္- ထပ္၍- တင္ၾကည့္လိုက္ပါ။
ထိုအခါတြင္- ေနသည္ မည္သည့္ ေနရာကို ေရာက္ေနသည္ ဆိုသည္ကို သိျမင္လာမည္ ျဖစ္၏။ မိုးကုတ္ စက္၀ိုင္း တစ္ျခမ္း ကို သြားရန္ ေနသည္ ၁၂-နာရီ ၾကာသကဲ့သို႔- ေန၀င္ခ်ိန္သည္- ညေန ၆-နာရီ ျဖစ္သျဖင့္- ည ၁၂-ဆိုသည္မွာ- ေနသည္ မိမိ၏ ေအာက္တည့္တည့္ မိုးကုတ္ စက္၀ိုင္း ေအာက္တြင္ ႐ိွခ်ိန္ ျဖစ္ေလရာ- ယခု ဥပမာ အရ ဆိုလွ်င္- ၆-နာရီ ၄ပံု ၁ပံု (၁-နာရီ ခြဲ) မွ် မိုးကုတ္ စက္၀ိုင္း ေအာက္တြင္ ႐ိွေန ေလရာ- ယခု အခ်ိန္ သည္ ညဦးပိုင္း ၇း၃၀ ပတ္၀န္းက်င္ ႐ိွေနသည္ ကို ပံုအရ သိႏိုင္ၿပီ ျဖစ္၏။
(ဥပမာ-၂) - အေနျဖင့္- လဆုတ္ ၃-၄ ရက္ ခန္႕ အေန အထား႐ိွေသာ လ-ကို ျမင္ရေသာ အခါတြင္- ၁၃၅ ဒီဂရီ ေမာင္းတံ တစ္ခု ကို ေအာက္ ေဖၚျပပါ ပံု၏ ဘယ္ဘက္ အစြန္တြင္ ႐ိွေသာ အေနအထား အတိုင္း ေဖၚၾကည့္ပါ။
ထို႔ေနာက္တြင္- လသည္ ဦးေခါင္းေပၚ တည့္တည့္ မွ ၂၀-ဒီဂရီ ခန္႕ အေစာင္း တြင္ (ဦးေခါင္း တည့္တည့္မွ- အေနာက္ဘက္ ေျမျပင္ အၾကား- ဦးေခါင္း တည့္တည့္မွ တိုင္းလွ်င္ ၂၀- ၂၂ ဒီဂရီ (၄-ပံု ၁-ပံု အကြာအေ၀းတြင္) တည္ေနသည္ ကို ေတြ႕ရပါက- ေစာေစာက ေနလ- ေမာင္းတံ မွ လ-ကို စိတ္မွန္း ျဖင့္- ထပ္၍- တင္ၾကည့္လိုက္ပါ။
ယခု ဥပမာ အရ ဆိုလွ်င္- ၆-နာရီ ၄ပံု ၁ပံု (၁-နာရီ ခြဲ) မွ် မိုးကုတ္ စက္၀ိုင္း ေအာက္တြင္ ႐ိွ၍- အေရွ႕ဘက္ သို႔ နီးကပ္ ေနေလရာ- ယခု အခ်ိန္ သည္ ေနထြက္ရန္ ၁း၃၀ ခန္႕ အလို- နံနက္ အာ႐ံု မတက္မီ ၄း၃၀ ပတ္၀န္းက်င္ ႐ိွေနသည္ ကို ပံုအရ သိႏိုင္ၿပီ ျဖစ္၏။ၾကံဳေတြ႕ ႏိုင္သည့္ အခက္ အခဲ တစ္ခုမွာ-
ဦးေခါင္း တည့္တည့္ ဟု ဆိုရာတြင္- အခ်ိဳ႕ အေနျဖင့္ ဦးေခါင္း တည့္တည့္ ကို နားမလည္ ပဲ ျဖစ္တတ္ျခင္း ျဖစ္၏။ ဆိုလိုသည္မွာ- မိမိ၏ ဘယ္ညာ လက္ ႏွစ္ဘက္ တို႔ကို အေရွ႕ အေနာက္ အရပ္တြင္- ထား၍- မ်က္ႏွာကို ေျမာက္ဘက္ (သို႔မဟုတ္) ေတာင္ ဘက္ တည့္တည့္ သို႔ ၾကည့္၍- ေျမာက္မွ ေတာင္ ဆက္သြယ္ ထားသည့္ မ်ဥ္းတန္းႀကီး Meridian ဦးေခါင္း မ်ဥ္းကို ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္၏။
ေနလ-သြားရာ လမ္း တို႔သည္ ေနရာ ေဒသ၏ လတၱီတြဒ္ အေနအထား အရ လည္းေကာင္း၊ ေႏြ မိုး ေဆာင္း အေနအထား အရ လည္းေကာင္း- ၂၃.၅ ဒီဂရီ ခန္႕ ေစာင္းေနေသာ ကမာၻလံုးေၾကာင့္- ေန-လတို႔သည္ ဦးေခါင္း တည့္တည့္ မ်ဥ္းေၾကာင္း၏ ေျမာက္ ဘက္၊ ေတာင္ဘက္ အနည္းငယ္ အေျပာင္း အလဲ ႐ိွေနသည္ ကို နားလည္ ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ေအာက္ ေဖၚျပပံု ကို ၾကည့္ပါ။
လ-ကို ၾကည့္၍- လက္ေတြ႕ - အခ်ိန္ ကို ရွာေဖြျခင္း။
ေအာက္ ေဖၚျပ ဘယ္ဘက္ ပံုတြင္- ေန သည္- အေရွ႕ဘက္ အရပ္ မိုးကုတ္ စက္၀ိုင္း မွ ေန၍ - ၄၅ ဒီဂရီ ခန္႕ အကြာတြင္ ႐ိွျခင္းကို ေဖၚျပ၍- လဆန္း ၈-ရက္ေန႕ ျဖစ္သည္ဟု ေပးထားသည္။ ၄င္းတြင္ ျဖည့္စြက္ ကြက္လပ္ ျဖည့္ေပးရမည္ က- လ-၏ တည္ေနရာ- ယခု ကာလ၏ အခ်ိန္ တို႔ကို ျဖစ္သည္။ ေနမင္းသည္ အေရွ႕ဘက္ မိုးကုတ္ စက္၀ိုင္း ႏွင့္ ဦးေခါင္းမ်ဥ္း အၾကား- ၄၅ ဒီဂရီတြင္ ႐ိွျခင္း ကို - နံနက္ ၉း၀၀ နာရီ ဟု နားလည္ ရပါမည္။ ေတာင္ေျမာက္ မ်ဥ္း ႏွင့္ တည့္တည့္ (ဦးေခါင္းလမ္းေၾကာင္း သို႔ ေရာက္လာလွ်င္ ေန႕လည္ ၁၂-နာရီ ျဖစ္၏။) ဤသည္မွာ ေဒသ စံေတာ္ခ်ိန္ Local Mean Time ျဖစ္ၿပီး- ႏိုင္ငံေတာ္မွ သတ္မွတ္ ထားေသာ Standard Time မွာ- ေဒသ နာရီမွန္ ႏွင့္ ကြာေနတတ္၏။ အကယ္၍- ထိုေန႕၏ လျခမ္း အေနအထားသည္ လဆန္း ၇-၈ ရက္ (တစ္နည္း အားျဖင့္ ညာဘက္ တစ္ျခမ္း တိတိ လင္းေနသည္။) ဟု ေပးထားျခင္းျဖင့္ လ- သည္ ေန မွ ၉၀ ဒီဂရီ ကြာျခင္းကို သိရမည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္- လ-သည္ ယခု အခါတြင္- မိုးကုတ္ စက္၀ိုင္း၏ ေအာက္ဘက္ျခမ္း ေနရာ ၄၅ ဒီဂရီ (နံနက္ ၃း၀၀) ေနရာတြင္ ႐ိွသည္ ကို သိ႐ိွၿပီး ကြက္လပ္ ကို ျဖည့္စြက္ ရမည္ ျဖစ္၏။
အနက္ေရာက္ စက္၀ိုင္း ျဖင့္ ျပထားျခင္းသည္ ေနျဖစ္၍- အျဖဴေရာက္ စက္၀ိုင္းသည္ လ- ျဖစ္သည္။